بهترین کتاب های ادبیات روسیه

ادبیات روسیه شبیه شهری است با خیابان‌های پهن و کوچه‌پس‌کوچه‌های پررمز؛ هر کتابش راهی تازه برای دیدن زندگی باز می‌کند. از قصه‌های به‌دقیقِ تولستوی و داستایفسکی که با وجدان و عشق و خطای انسان سروکار دارند، تا جهان طنز تلخ و خیال‌پردازِ گوگول و بولگاکف، و صدای زمینیِ چخوف که از روزمره حرف می‌زند؛ همه کنار هم تصویری کامل از تاریخ و روح روسیه می‌سازند. بهترین‌های این سنت ادبی فقط داستان نمی‌گویند؛ به ما یاد می‌دهند چگونه فکر کنیم، چگونه رنج را بفهمیم و چگونه امید را نگه داریم. اگر تازه می‌خواهید شروع کنید، سراغ آثار شاخص بروید: روایت‌های روشن و جمع‌وجور برای آشنایی، و بعد رمان‌های بزرگ برای غرق‌شدن.

برای تجربه‌ی جدید مطالعه ی بهترین کتاب های ادبیات روسیه در کتابخوان‌های الکترونیک میتوانید سری به فروشگاه کمکس بزنید.

آشنایی به کتابخوان‌های الکترونیک اونیکس بوکس

کتابخوان‌های الکترونیک اونیکس بوکس (Onyx Boox) از پیشرفته‌ترین مدل‌های بازار هستند که با صفحه‌نمایش جوهری (E-Ink)، تجربه‌ای شبیه خواندن کتاب کاغذی فراهم می‌کنند. این دستگاه‌ها از سیستم‌عامل اندروید بهره می‌برند، بنابراین می‌توان انواع اپلیکیشن‌های مطالعه مانند Kindle، ReadEra یا Google Play Books را روی آن نصب کرد.

از مدل‌های محبوب موجود در بازار می‌توان به کتابخوان Go 7، کتابخوان Go 10، کتابخوان Note max و کتابخوان بوکس Go 6 اشاره کرد که هرکدام متناسب با نیازهای متفاوت—از مطالعه‌ی ساده تا یادداشت‌برداری حرفه‌ای—طراحی شده‌اند.

مرجع معتبر خرید، بررسی و پشتیبانی این محصولات در ایران، کمکس ست که مجموعه‌ای کامل از مدل‌های اونیکس بوکس را ارائه می‌دهد.

بهترین کتاب های ادبیات روسیه

بهترین کتاب های ادبیات روسیه عبارت است از:

۱. جنایت و مکافات

رمان «جنایت و مکافات» شاهکار فئودور داستایوفسکی است؛ داستان دانشجوی فقیری به نام راسکولنیکف که با اندیشه‌ی برتری عقل بر اخلاق، زنی رباخوار را به قتل می‌رساند تا ثابت کند انسان‌های برگزیده می‌توانند از قانون فراتر روند. اما پس از این جنایت، عذاب وجدان و ترس، او را به سقوطی درونی و سپس توبه‌ای دردناک می‌کشاند. این اثر تصویری عمیق از روان انسان، کشمکش وجدان و جست‌وجوی رستگاری است و از پایه‌های رمان مدرن به شمار می‌آید.

۲) عزازیل

اولین ماجراجویی کارآگاه «اراست فاندورین» از بوریس آکونین در مسکوِ قرن نوزدهم می‌گذرد. پرونده با خودکشی مرموز یک جوان اشرافی شروع می‌شود اما هرچه جلوتر می‌رویم، رد توطئه‌ای بزرگ‌تر آشکار می‌شود؛ از سالن‌های شیک تا پس‌کوچه‌های پایتخت. آکونین با نثر روان و ارجاعات تاریخی دقیق، اثری جنایی-تاریخی ساخته که هم سرگرم‌کننده است و هم طعم فرهنگ و ذهنیت روسیه تزاری را می‌دهد. «عزازیل» برای خواننده‌ای که می‌خواهد با ریتم تند و قصه‌گویی سرراست وارد ادبیات روسیه شود، گزینه‌ای جذاب و درعین‌حال متفاوت از کلاسیک‌های حجیم است.

۳) مردگان زرخرید (نفوس مرده)

گوگول با طنزی گزنده، جامعه روسیه دهه ۱۸۴۰ را در آینه ماجراهای «چیچیکوف» نشان می‌دهد؛ مردی که «نَفوسِ مُرده» (دهقانانِ ثبت‌شده اما فوت‌شده) را از مالکین می‌خرد تا با ترفندهای اداری ثروت بسازد! هر دیدار با یک ملاک، برشی کاریکاتوری از طمع، فضل‌فروشی، تنبلی و ظاهرپرستی است. رمان هم خنده می‌آورد و هم تلخیِ ریا و رکود را زیر زبان می‌گذارد. «نفوس مرده» را می‌شود مقدمه رئالیسم انتقادی روس دانست؛ جایی که اخلاق فردی و ساختارهای بیمار اجتماعی در یک قابِ روشن دیده می‌شوند.

۴) باغ آلبالو

آخرین نمایشنامه چخوف، خانه اشرافیِ در حالِ مصادره را نشان می‌دهد؛ جایی که خانواده به‌جای تصمیم، سرگرم نوستالژی و تکرار عادت‌هاست. «باغ آلبالو» کمدی-تراژدیِ شیرینی است درباره ناتوانی از تغییر؛ درباره طبقه‌ای که صدای آینده را می‌شنود اما حرکت نمی‌کند. چخوف با گفت‌وگوهای کوتاه و جزئیات روزمره، پوچی و امید را هم‌زمان می‌نشاند و مخاطب را بی‌آنکه خطابه بدهد، تکان می‌دهد. اجرای ساده، خوانش سریع و لایه‌های جامعه‌شناختیِ عمیق، این اثر را برای شروع چخوف ایده‌آل می‌کند.

۵) مادر

گورکی در «مادر» تصویری انسانی از بیداری سیاسیِ کارگرانِ اوایل قرن بیستم می‌دهد. «پاول» جوانی کارگر است که از دل رنج روزمره، به خواندن و سازماندهی می‌رسد؛ و «پِلاگی» مادرِ محتاطی که قدم‌به‌قدم از ترس می‌گذرد و همراه فرزندش می‌ایستد. کتاب در عین شعارزدایی، شورِ عدالت‌خواهی و همبستگی را نشان می‌دهد و از نمونه‌های شناخته‌شده رئالیسم سوسیالیستی است. اگر دنبال رمانی اجتماعی و الهام‌بخش هستید که هم داستان داشته باشد و هم تاریخ را لمس‌پذیر کند، «مادر» انتخاب محکمی است.

۶) یادداشت‌های شیطان

لئونید آندریِیِف «شیطان را به زمین می‌آورد تا از زاویه‌ای دیگر انسان را ببیند. این‌بار شیطان ناظر و گاه شگفت‌زده از بشر است: شر بزرگ‌تر نه از بیرون، که از درون آدمی سر برمی‌آورد. رمان آینه اضطراب‌ها و آشوب‌های آغاز قرن بیستم است؛ سیاهی‌ای که به‌جای خطابه، در روایت و فضای تراژیک جاری می‌شود. «یادداشت‌های شیطان» با زبان استعاری و ریتمی نسبتاً تند، خواننده را از یک ایده فلسفی به تجربه‌ای داستانی می‌برد. کوتاه، قابل‌خواندن و فکرانگیز.

۷) دختر سروان و داستان‌های دیگر

پوشکین در این رمان/مجموعه تاریخی، ماجرای شورش پوگاچوف (۱۷۷۳) را با قصه‌ای عاشقانه گره می‌زند: افسر جوانی تبعید می‌شود، عاشق «ماریا» دختر سروان می‌گردد و میان وفاداری، شرافت و بقا انتخاب می‌کند. زبان موجز، ریتم تند و صحنه‌های دوئل و سفر، کتاب را برای شروع ادبیات کلاسیک روسیه مناسب می‌سازد. هم رمان تاریخی است، هم ماجراییِ پرکشش و هم تماشای نثر طلاییِ پدر ادبیات نوین روس.

۸) لولیتا

نباکوف با نثری خیره‌کننده و روایتی نامطمئن، اعترافات «هامبرت» را پیش می‌کشد؛ مردی که با زبان، واقعیت را می‌پیچاند و خواننده را در برابر مرزهای اخلاق، میل و قدرتِ واژه‌ها می‌نشاند. «لولیتا» رمانی روسی-آمریکایی است اما ریشه زبان و ذهنِ نویسنده در سنت روسی پیداست: بازی‌های روایی، شوخ‌طبعی سیاه و وسواس موسیقاییِ جمله‌ها. کتاب در عین جنجالی‌بودن، کلاس درسی برای روایتِ اول‌شخص و نقدِ خودفریبی است.

۹) مرشد و مارگاریتا (املای دیگر: مرشد و مارگریتا)

بولگاکف شیطان را با دسته‌اش به مسکو استالینی می‌آورد؛ از کنسرت‌های جادویی تا محاکمه ریاکاران. در لایه دوم، قصه «پیلاطس و یشوعا» و در لایه سوم، عشقِ نجات‌بخشِ مرشد و مارگاریتا جریان دارد. کتاب طنز سیاسی، رئالیسم جادویی، تمثیل مذهبی و داستان عاشقانه را در هم می‌تند؛ گاهی هولناک و گاهی خنده‌دار. اگر دنبال رمانی «خاص» و چندلایه هستید که بارها بشود به آن برگشت، اینجاست.

۱۰) رودین

نخستین رمانِ تورگنیف، پرتره «روشنفکرِ سخنورِ بی‌عمل» است؛ مردی که در محافل همه را مسحور می‌کند اما در بزنگاهِ عمل، عقب می‌نشیند. «رودین» هم نقدی بر اشرافیت سست است و هم تاملی بر تناقض روشنفکریِ قرن نوزدهم روسیه. نثر نرم، طبیعت‌نگاریِ دقیق و گفت‌وگوهای فکرانگیز این کتاب را به پلی خوب برای ورود به دنیای تورگنیف بدل کرده است.

۱۱) یک روز از زندگی ایوان دِنیسوویچ

سولژنیتسین فقط «یک روز» از اردوگاه‌های کار اجباری (گولاگ) را روایت می‌کند؛ اما همین یک روز، تراژدیِ یک نظامِ توتالیتر را مجسم می‌سازد: صف نان، سرما، سهمیه سوپ، کارِ طاقت‌فرسا و تاکتیک‌های بقا. چون نویسنده خودش زندانیِ گولاگ بوده، جزئیات کتاب «واقعی» و بران است. نتیجه، رمانی کوتاه و تکان‌دهنده درباره کرامت انسان در شرایط حدی است.

12) آنا کارنینا

آنا کارنینا رمانی جاودان از لئو تولستوی است؛ داستان زنی اشراف‌زاده و زیبا که در ازدواجی بی‌عشق گرفتار شده و با ورود افسری به نام ورونسکی، زندگی‌اش مسیر دیگری می‌گیرد. تولستوی در این رمان، هم‌زمان با روایت عشق و سقوط آنا، چهره‌ی جامعه روسیه، فریب اخلاقیات ظاهری و تضاد میان احساس و وظیفه را به تصویر می‌کشد. نثر شاعرانه و نگاه فلسفی نویسنده، این کتاب را به یکی از بزرگ‌ترین آثار ادبیات جهان تبدیل کرده است.

۱۳) دکتر ژیواگو

پاسترناک با چشمی شاعرانه انقلاب ۱۹۱۷ و جنگ داخلی روسیه را دنبال می‌کند؛ «یوری ژیواگو» پزشکی‌ست که میان وظیفه، وجدان و عشق به لارا، در سرما و هرج‌ومرج می‌کوشد انسانی بماند. کتاب به‌خاطر نگاه مستقل مؤلف، سال‌ها در شوروی ممنوع بود و بیرون از کشور منتشر شد. «ژیواگو» هم عاشقانه است،

۱۴) برادران کارامازوف

آخرین و بزرگ‌ترین رمان داستایفسکی، جدالِ ایمان و تردید، عقل و شهوت، عدالت و آزادی را در خانواده‌ای آشفته روایت می‌کند: پدری هوسران و سه پسر با منش‌های کاملاً متفاوت (دیمیتری، ایوان و آلیوشا) و قتلی که همه‌چیز را در هم می‌ریزد. از «شیاطین درون» تا گفت‌وگوی معروف «بزرگ مفتش»، کتاب پر از ایده‌های فلسفی و صحنه‌های فراموش‌نشدنی است.

۱۵) بخش سرطان

این رمانِ سولژنیتسین در بیمارستانی در دوران شوروی می‌گذرد؛ بخشی که خودِ جامعه را نمایندگی می‌کند: بیماران از طبقات و عقاید گوناگون، پزشکانی میان انسانیت و دستور، و اتاق‌هایی که به آزمایشگاهی برای قدرت و حقیقت بدل می‌شوند. نویسنده با نگاهی تیز و انسانی، درد جسم و روان را کنار هم می‌نشاند و می‌پرسد «رستگاری» در سیستمی بیمار چه معنایی دارد.

۱۶) جنگ و صلح

حماسه تولستوی درباره پنج خانواده اشرافی در آتشِ جنگ‌های ناپلئونی؛ اما قلب کتاب «زندگی» است: عشق، مرگ، معنا، ایمان و اراده فردی در برابر موج تاریخ. تولستوی در کنار صحنه‌های نبردِ نفس‌گیر، ریزترین جزئیات محافل، رقص‌ها و عواطف را می‌نویسد. «جنگ و صلح» به‌رغم حجم، شفاف و زنده است و اگر آهسته و پیوسته خوانده شود، یکی از پاداش‌بخش‌ترین تجربه‌های ادبی عمرتان خواهد بود.

۱۷) آبلوموف

گنچاروف پرتره «آبلوموف» را می‌کشد: نجیبی مهربان، رؤیاپرداز و گرفتارِ تن‌آسایی. او «می‌خواهد» اما «نمی‌تواند»، و همین «ناتوانی عملی» نقدی می‌شود بر رخوتِ فرهنگی و اقتصادیِ روسیه فئودالی. طنز ملایم، توصیفات پرجزئیات و رابطه او با «اولگا» از نقاط قوت رمان است. اصطلاح «آبلوموفیسم» از دل همین کتاب وارد بحث‌های فرهنگی و روان‌شناختی شد.

۱۸) ابله

پرنس «می‌شکین» با معصومیتی مسیحایی وارد جامعه پر زخمِ پترزبورگ می‌شود؛ جایی که صداقت، ساده‌دلی و شفقت، به‌جای ستایش، مایه سوءتفاهم و فاجعه می‌شوند. داستایفسکی با این شخصیتِ به‌ظاهر «ابله»، پرسش‌های عمیقی درباره خیر، زیبایی، عشق و بیماریِ روح زمانه طرح می‌کند. «ابله» هم عاشقانه است،

۱۹) شب‌های سفید

داستانِ کوتاهِ عاشقانه داستایفسکی درباره جوانی خیالپرداز که طی چهار شب رؤیایی، دل به دختری می‌بازد و صبحِ واقعیت را تجربه می‌کند. نثر پر احساس، فضای شاعرانه سن‌پترزبورگ و لحن صمیمی، «شب‌های سفید» را به اثری دلنشین و به‌یادماندنی بدل کرده است.