قلم نوری چیست و چه کاربردی دارد؟

قلم نوری چیست؟ چه کاربردی برای قلم نوری تعریف می‌شود؟ تفاوت قلم نوری با موس‌ یا قلم‌های عادی چیست؟ برای ارتباط برقرار کردن با سیستم‌های کامپیوتری، تبلت، گوشی و غیره ابزارهای متفاوتی وجود دارد. از موس و صفحه کلید گرفته تا صفحه‌های لمسی. یکی دیگر از این ابزارها قلم‌های استایلوس هستند. در همین دسته از قلم نوری نیز می‌توان نام برد. در یک تعریف ساده، قلم نوری ابزاری است که برای ورود اطلاعات به سیستم‌های کامپیوتری مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این ویژگی که نسبت به فشار دست نیز حساس است و می‌تواند در کارهایی متناسب با طراحی و نقاشی‌های دیجیتال استفاده شود. از دیگر کاربردهای قلم نوری، استفاده از آن در سیستم‌های اتوماسیون اداری و آموزش مجازی است. در ادامه بیشتر از قلم نوری و کاربردهای آن صحبت خواهیم کرد.

قلم نوری چیست؟

به زبان ساده اگر قرار باشد به مسئله قلم نوری چیست؟ بپردازیم، باید گفت که برای برقراری ارتباط بین انسان با یک سیستم‌ کامپیوتری نیاز به یک ابزار واسطه داریم. ساده‌ترین این ابزارها شامل موس و صفحه کلید می‌شود که با آن‌ها آشنایی دارید. قلم نوری (Light Pen) نیز یک تکنولوژی تازه‌ساخت است که به منظور برقراری ارتباط بین سیستم‌های کامپیوتری و انسان مورد استفاده قرار می‌گیرد. از دیگر نام‌های متداولی که به همین محصول اشاره دارد، می‌توان به تبلت گرافیکی، تبلت طراحی، پد طراحی، دیجیتالایزر و … اشاره داشت؛ که هرکدام از این نام‌ها مربوط به دستۀ خاصی از قلم‌های نوری است که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.

البته قلم‌های نوری را نباید با دیگر قلم‌های لمسی اشتباه گرفت. در تمامی گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها و دیگر صفحات لمسی می‌توانید از یک استایلوس لمسی هم استفاده کنید. این قلم‌ها صرفاً شبیه انگشت شما عمل می‌کنند و برای ورود اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته برخی از استایلوس‌های لمسی ممکن است ویژگی‌های دیگری هم داشته باشند. اما درنهایت کارایی قلم نوری با قلم‌های لمسی متفاوت است. این تفاوت به ویژگی اصلی قلم‌های نوری برمی‌گردد. (برای اطلاعات بیشتر به مقاله «تفاوت قلم نوری و قلم لمسی» مراجعه کنید.)

مهم‌ترین ویژگی قلم‌های نوری، حساسیت آن‌ها به فشار دست است. وقتی شما یک مداد عادی را به دست می‌گیرید، می‌توانید با میزان فشار وارد شده یا تغییر زاویه‌ی قلم، خطوطی کم‌رنگ یا پررنگ رسم کنید. همچنین ضخامت خطوط هم دست خود شماست. در قلم‌های نوری هم دقیقاً این ویژگی را می‌توانید ببینید. وقتی از یک قلم نوری استفاده می‌کنید، می‌توانید خطوطی با ضخامت متفاوت و کم‌رنگ یا پررنگ داشته باشید. این ویژگی برای طراحان و نقاشان دیجیتال کاربرد بسیاری دارد. به آن‌ها فرصت می‌دهد تا خلاقیت‌های ذهنی‌شان را به جای کاغذ، روی یک مانیتور دیجیتال بروس دهند.

البته قلم‌های نوری امروزه کاربردها‌ی متفاوتی دارند. ساده‌ترین نوع کاربرد قلم‌ نوری استفاده از آن برای کارهای عمومی است. قلم نوری می‌تواند در بسیاری از مواقع به جای موس مورد استفاده قرار گیرد. از دیگر کارایی قلم نوری می‌توان به ورود اطلاعات در اتوماسیون‌های اداری، تدریس مجازی و… اشاره کرد. با همۀ این‌ها مهم‌ترین کاربرد قلم‌های نوری برای طراحان است. کسانی که با ویرایش و پردازش تصویر سر و کار دارند، به خوبی ارزش قلم‌های نوری را درک می‌کنند.

قلم نوری چیست؟ از کجا پیدایش شد؟

به نظر می‌رساند در اواسط دهه ۱۹۵۰ بود که قلم نوری پا به دنیای ما گذاشت. لازم به ذکر است که لغت قلم نوری غلط است لفظ صحیح اش قلم دیجیتال [digital pen] می باشد. شکی نیست که قلم‌های نوری در ابتدای کار، هیچ شباهتی به وضعیت فعلی‌شان نداشتند. با پیشرفت تکنولوژی این قلم‌ها هم جان گرفتند و توانستند جای خودشان را باز کنند. اولین قلم‌های دیجیتال با سروشکل و کاربردی مشابه امروز، در سال ۲۰۰۸ به وجود آمد. این قلم‌ها که Livescribe نام گرفتند که فضای ذخیره‌سازی و امکان پخش فایل‌های موسیقی را هم داشتند. به‌نظر می‌رسد مسیری طولانی برای رسیدن به قلم‌های دیجیتال امروزی طی شده است!

عملکرد قلم نوری چگونه است؟

در ساخت قلم‌های نوری از تکنولوژی لامپ‌های پرتوی کاتدی (CRT) کمک گرفته شده است که به نام تفنگ الکترونی نیز شناخته می‌شود. مثال سادۀ این تکنولوژی CRT همان بازی معروف شکار اردک (Duck Hunt) در کنسول‌های بازی قدیمی است که به جای دسته بازی به کمک یک اسلحه هیجان انگیز انجام می‌شد.

اغلب قلم‌های نوری از یک صفحۀ لمسی و یک قلم شبیه به قلم‌های معمولی ساخته شده‌اند. این صفحۀ لمسی به کمک بلوتوث یا کابل به سیستم اصلی متصل می‌شود. در واقع این صفحۀ لمسی CRT است که حکم رابط کاربری را بین سیستم‌های کامپیوتری و قلم نوری بازی می‌کند. هر حرکت قلم روی صفحۀ لمسی به عنوان یک حرکت در صفحۀ نمایشگر تعبیر می‌شود. از این نظر قلم‌های نوری در حالت عادی تقریباً شبیه به موس عمل می‌کنند. با این تفاوت که میزان حساسیت قلم نوری نسبت به موس بیشتر است و البته کار با آن نیز بسیار راحت‌تر صورت می‌گیرد. در حقیقت می‌توان گفت قلم نوری نوع تکامل‌ یافتۀ موس‌ها در دنیای فناوری به حساب می‌آیند.

تفاوت‌های موس و قلم نوری در چیست؟

همان‌طور که گفتیم، قلم‌های نوری نوع تکامل یافتۀ موس‌های قدیمی به شمار می‌روند. برای رسیدن به معنی قلم نوری، لازم است تفاوت‌های اصلی قلم‌های نوری با موس را نام ببریم:

1– شکل ارگونومیک:

به خاطر طراحی خاص موس‌ها، کار مداوم با این ابزار‌ باعث خستگی مچ دست می‌شود. ضمن اینکه شکل حرکتی دست را نیز محدود می‌کند. این مشکل به واسطۀ شکل طراحی قلم‌های نوری به طور کامل برطرف شده است. قلم‌های نوری به شکلی ارگونومیک طراحی و ساخته می‌شوند. در نتیجه هنگام کار کردن با آن‌ها حرکات مچ دست محدود نمی‌شود و راحتی بیشتری به ارمغان می‌آورد.

2– حساسیت به میزان فشار:

مهم‌ترین تفاوت قلم نوری با موس در همین مسئله نهفته است. طراحی انجام گرفته در قلم‌های نوری به نوعی است که به میزان فشار دست نیز واکنش نشان می‌دهند. حساسیت به فشار در حالت عادی شاید چندان اهمیتی نداشته باشد اما برای طراحان و کسانی که با پردازش تصویر سر و کار دارند، یک امتیاز مهم به حساب می‌آید. به زبان ساده وقتی قلم را با فشار بیشتری روی صفحه حرکت دهید، خط رسم شده پررنگ‌تر و ضخیم‌تر خواهد بود. و بالعکس اگر قلم را با فشار کمی روی صفحه حرکت دهید، خط رسم شده کم‌رنگ‌تر و نازک‌تر می‌شود.

3– انجام طراحی‌های پیچیده:

کسانی که در کار طراحی هستند، به طور مسلم با محدودیت‌های حرکتی موس‌ها آشنایی دارند. هرچقدر هم که در کار خود مهارت داشته باشید، باز هم ترسیم برخی خطوط به کمک موس با محدودیت‌های حرکتی همراه است. اینجاست که قلم‌های نوری به کمک طراحان می‌آیند. کاربرد قلم نوری در گرافیک مثل طراحی روی یک صفحۀ کاغذ ساده است: به همان شیرینی و لذت بخشی. طراحی ارگونومیک قلم نوری امکان حرکت‌های پیچیده را به کاربر می‌دهد و تسلط او را روی طراحی بیشتر می‌کند.

4- دقت بالاتر قلم نوری:

هرچقدر که کاربر در کار کردن با موس مهارت داشته باشد، همچنان میزان دقت قلم‌های نوری نسبت به کار کردن با موس‌ بالاتر می‌آید. دلیل این مسئله نیز به شکل طراحی قلم نوری و حساسیت بالای آن نسبت به حرکت‌های عرضی، طولی و میزان فشار وارده برمی‌گردد.

5- حساسیت زاویه‌ای قلم نوری

ویژگی دیگر قلم‌های نوری، حساس بودن آن‌ها نسبت به زاویه‌ی رسم خطوط است. اکثر قلم‌های موجود در بازار حساسیت زاویه‌ای 60 درجه‌ای دارند. به این معنا که اگر قلم را با زاویه 60 درجه نسبت به صفحه تبلت بگیرید، بازهم می‌توانید خطوط مورد نظرتان را رسم کنید. تغییر زاویه باعث رسم خطوطی با ویژگی‌های متفاوت می‌شود. این مسئله برای ترسیم جزئیات طراحی اهمیت پیدا می‌کند. 

آشنایی با انواع قلم نوری

اگرچه قلم‌های نوری اغلب به یک شکل طراحی می‌شوند، اما دسته‌بندی‌های متفاوتی نیز برایشان تعریف می‌شود. گاهی اوقات ممکن است مانیتورهای طراحی را نیز زیرمجموعه‌ی قلم‌های نوری قرار دهند. در حالی که مانیتورهای طراحی یا همان تبلت‌های گرافیکی از نظر ماهیتی با قلم نوری متفاوت هستند. مهم‌ترین ویژگی این دو داشتن یک قلم استایلوس است که نسبت به فشار دست حساسیت نشان می‌دهد. تفاوت اصلی قلم‌های نوری با مانیتور طراحی هم در صفحه تبلت آن‌هاست. برای استفاده از قلم نوری باید آن را به لپ‌تاپ یا تبلت وصل کنید. اما مانیتورهای طراحی خودشان از یک مانیتور تمام رنگی با وضوح نمایش بالا بهره می‌برند. این ویژگی کار با مانیتور طراحی را ساده‌تر می‌کند. البته از نظر قیمتی مانیتورهای طراحی 4 تا 5 برابر قلم‌های نوری بازار قیمت دارند.

دسته‌بندی زیر یک دسته‌بندی حدودی برای قلم‌های نوری است.

1- قلم‌های نوری مبتدی

اگر به دنبال خرید قلم نوری ارزان هستید، بهتر است به سراغ این مدل‌ها بروید. مدل‌های مبتدی اغلب دارای حساسیت به فشار 2048 واحدی تا 4096 واحدی هستند. همین حساسیت به فشار مهم‌ترین تفاوت‌شان با قلم الکترونیکی است.  مهم‌ترین کاربرد قلم‌های مبتدی در تدریس یا ثبت امضای الکترونیک خواهد بود. البته از این مدل‌ها برای کار طراحی هم می‌توانید استفاده کنید؛ اما انتظار کیفیت بالایی نباید داشته باشید.

2- قلم‌های نوری میان رده

مزایای قلم نوری میان‌ رده شامل حساسیت به فشار خوب، وضوح نمایش بالا و قیمت مناسب است. این مدل‌ها کمی از مدل‌های مبتدی فاصله می‌گیرند. اغلب حساسیت به فشار 4096 تا 8192 واحدی دارند و وضوح نمایش‌شان نیز 5080LPI است. سایز صفحه تبلت نیز از 5 اینچ به بالا تعریف می‌شود. اگر به دنبال یک قلم نوری مناسب برای طراحی هستید و نمی‌خواهید خیلی هزینه کنید، این گزینه‌ها در دسترس هستند.

3- قلم‌های نوری پرچم دار

قلم‌های نوری پرچم دار اغلب دارای صفحه تبلت بزرگ و کلیدهای میان‌بر پر تعداد هستند. گاهی نیز ممکن است اتصال بلوتوثی هم برایشان تعریف شود. مهم‌ترین تفاوت‌های پرچم‌دارها با مدل‌های میان‌رده در همین مسئله خلاصه می‌شوند. وگرنه میزان حساسیت، وضوح نمایش و دیگر پارامترها نزدیکی زیادی به مدل‌های میان‌ رده دارند.

بهترین قلم‌های نوری جدید را بشناسید

مدل‌های متنوعی از قلم نوری در بازار امروز موجود هستند. کاربردهای گسترده قلم، از تدریس آنلاین تا طراحی دیجیتال باعث شده تا قلم‌های متنوعی تولید شوند. هرقلم با توجه به نیاز افرادی که از آن استفاده می‌کنند، امکانات متفاوت و در نتیجه قیمت متفاوتی دارد. اگر قصد خرید جدیدترین قلم نوری را با بهترین قیمت دارید، ادامه مقاله‌ی قلم نوری چیست ؟ را از دست ندهید. چرا که قرار است در بازه‌های قیمتی متنوع، از جدیدترین قلم‌های اقتصادی تا حرفه‌ای را به شما معرفی کنیم.

یک: هویون H420X، قلم نوری اقتصادی

اگر کار سنگینی ندارید و تنها به یک قلم نوری ساده و باکیفیت نیاز دارید، بهترین گزینه برای شما قلم نوری هویون مدل H420X است. این قلم صفحه کاری به ابعاد ۱۰۶ در ۶۶ میلی‌متر در اختیار شما می‌گذارد. نرخ پاسخ‌دهی قلم به ۳۳۰ پیکسل در هر ثانیه می‌رسد که رقمی مناسب است. همچنین از حساسیت به فشار ۸۱۹۲ واحدی برخوردار است که کار شما را در هرسطحی راه می‌اندازد. وزن ۱۰۵ گرمی و ابعاد مناسب آن در کنار قلمی که به باتری نیاز ندارد، از این محصول یک همراه ایدئال برای شما ساخته است.

از قلم نوری هویون H420X می‌توانید در کارهای آموزشی، اتوماسیون اداری و حتا طراحی استفاده کنید.

دو: هویون H950P، متوسط و سربلند

اگر بخواهید یک قدم جلوتر بروید و برای کارهای سنگین‌تر اما مبتدی قلم نوری بخرید، گزینه‌ای دیگر از برند هویون در برابر شماست. هویون H950P که صفحه‌ای به ابعاد ۲۲۱ میلی‌متر در ۱۳۷ میلی‌متری دارد، از نرخ پاسخ‌دهی ۲۲۰ پیکسل بر ثانیه برخوردار است. همچنین وضوح قلم ۵۰۸۰ LPI و حساسیت فشار آن ۸۱۹۲ واحد است. این قلم نوری ۸ کلید فیزیکی دارد که می‌توانید با آدرس‌دهی به آن‌ها، دسترسی به ابزارهای پرکاربرد را ساده‌تر کنید. این ویژگی برای کسانی که کارشان طراحی است، اهمیت پیدا می‌کند. به کمک این کلیدهامی میان‌بر می‌توانید بهتر و سریع‌تر کارتان را پیش ببرید.

سه: وکام Intuos S Black، قلم نوری جدید وکام

برند وکام معروف‌ترین برند فعال در حوزه تولید قلم نوری است. وقتی صحبت از قلم نوری می‌شود، صد در صد از وکام هم خواهید شنید. اگر خرید محصولات وکام را ترجیح می‌دهید و اگر به قلمی احتیاج  دارید که سبک و خوش‌دست باشد و کارتان را راه بیندازد، قلم نوری Intuos S Black برای شماست. این قلم نوری از رزولوشن ۲۵۴۰ LPI بهره می‌برد و حساسیت فشار ۴۰۹۶ واحدی دارد. همچنین نرخ پاسخگویی آن ۱۳۳ پیکسل در هرثانیه است. به صورت کلی این قلم برای آموزش الکترونیک و  طراحی تصاویر دیجیتال، گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شود.

چهار: هویون HS611، جدید و جذاب

یکی دیگر از انواع قلم نوری جدید هویون، مدل HS611 است. این قلم با ۸ کلید میانبری که دارد، حسابی به شما کمک می‌کند. همچنین حساسیت فشار ۸۱۹۲ واحدی و نرخ پاسخ‌دهی ۲۶۶ پیکسل در هراینچی قلم، باعث می‌شود تا کارایی آن بهبود پیدا کند. ویژگی دیگر این قلم پشتیبانی از انواع سیستم عامل‌هاست. از سیستم عامل ویندوز مایکروسافت گرفته تا اندروید و مک. درواقع می‌توانید این قلم نوری را با یک تبدیل به گوشی هوشمند خود نیز متصل کنید. 

قلم نوری هویون HS611 گزینه مناسبی برای کاربران نیمه‌حرفه‌ای است. 

پنج: وکام Intuos M Bluetooth، حرفه‌ای‌تر از رقبا

اگر کاربری حرفه‌ای دارید و دنبال یک گزینه خوب می‌گردید، قلم اینتوس M بلوتوثی وکام را از دست ندهید. مهم‌ترین ویژگی این مدل، امکان اتصال بلوتوثی آن به کامپیوتر و لپ تاپ شماست. به کمک این ویژگی از دست کابل‌های مزاحم خلاص می‌شوید.

نکته دیگر اینکه اینتوس ام وکام از نرخ پاسخ‌دهی ۱۳۳ pps برخوردار است و رزولوشنی ۲۵۴۹ LPI دارد. همچنین حساسیت فشار آن ۴۰۹۸ واحد است. محدوده فعال صفحه این قلم، ۱۳۵ میلی‌متر در ۲۱۶ میلی‌متر بوده و ضخامت ۸.۸ میلی‌متری در کنار وزن ۴۱۰ گرمی این محصول، از آن یک همراه خوب و حرفه‌ای ساخته است.

اگر به یک قلم نوری مناسب برای طراحی نیمه‌حرفه‌ای نیاز دارید، پیشنهاد ما خرید این مدل خواهد بود.

جمع بندی

برای ورود اطلاعات به سیستم‌های دیجیتالی مثل کامپیوتر، تبلت، تلفن‌های هوشمند و … از ابزارهای متفاوتی استفاده می‌شود. ساده‌ترین این ابزارها موس و صفحه کلید هستند. این ابزارها به عنوان یک واسط بین کاربر و سیستم‌های دیجیتالی قرار می‌گیرند و دستورهای لازم را از کاربر دریافت کرده و روی سیستم به اجرا در می‌آورند. در این بین قلم‌های نوری را می‌توان جدیدترین وسیله برای ورود اطلاعات به سیستم‌های الکترونیکی تعریف کرد. از این ابزار نوین در اتوماسیون‌های اداری، تدریس مجازی، طراحی و … می‌توان استفاده کرد. به نحوی می‌توان گفت که قلم‌های نوری نوع پیشرفته‌تر و ارتقاء یافتۀ موس‌های قدیمی هستند.  

سوالات متداول

تفاوت قلم نوری با قلم هوشمند چیست؟

قلم‌های هوشمند، دسته‌ی دیگری از قلم‌های لمسی هستند. قلم‌های دیجیتال، قلم‌های خازنی، قلم‌های بلوتوثی و استایلوس‌ها از دیگر انواع قلم‌های موجود در بازار هستند. این مدل‌ها را نباید با قلم نوری اشتباه گرفت. مهم‌ترین تفاوت قلم نوری با تمام این مدل‌ها، حساسیت به فشار قلم نوری و وابسته بودن آن به یک تبلت گرافیکی است. درحالی که دیگر قلم‌های لمسی برای اغلب دستگاه‌های لمسی هوشمند قابل استفاده هستند. برای اطلاعات بیشتر سری به مقاله «تفاوت قلم نوری با قلم هوشمند» بزنید.

کارایی قلم نوری در طراحی چیست؟

از مهم‌ترین کاربردهای قلم‌های نوری، کاربرد آن در زمینه‌های طراحی است. در این سال‌ها به کمک قلم نوری و مانیتورهای طراحی، صنعت نقاشی دیجیتال کاملاً تغییر کرده است. علاوه بر نقاشی دیجیتال، از قلم‌های نوری برای طراحی سه بعدی، لوگوتایپ، طراحی فرش، پارچه، لباس و غیره نیز استفاده می‌شود.