فکر کنم بارها برایتان پیش آمده باشد که روی تخت دراز بکشید و یادتان بیاید: «وای، برق فلان اتاق روشنه!»، نه؟ در آن لحظه آدم با تک تک سلول‌های وجودش می‌خواهد بدون بلند شدن تمام لامپ‌ها را خاموش کند. لامپ هوشمند، از سری تکنولوژی‌های یک خانۀ هوشمند است که قرار است این خواستۀ دیرینه را برآورده کند. ولی این لامپ دقیقاً چیست و چقدر شبیه تصور شماست؟ درگوشی که بگویم فراتر از رویاهای کودکی‌مان کار می‌کند! پس برای این بدانید زیروبم لامپ هوشمند چیست، تا آخر با مجلۀ کمکس همراه باشید.
لامپ هوشمند یا Smart bulb دقیقاً چیست؟
آدمِ چند دهه پیش به ذهنش هم خطور نمی‌کرد که قرار باشد برای استفاده از یک لامپ ساده مقاله بخواند. آخر سیم‌کشی را که انجام دهند، فقط دکمۀ خاموش و روشن مهم است دیگر! اما اینجا و در قلمروهوشمندسازی اینطور نیست. لامپ هوشمند، کارهای بیشتری از صرفاً روشن و خاموش کردن نور محیط می‌کند.
لامپ هوشمند لامپی LED است که به آن سیم‌کشی‌های معمول نیازی ندارد. این لامپ از طریق وای فای، یا بلوتوث و یا یک راه اتصال ویژه برای سیستم هوشمندسازی خانه، به موبایلتان می‌پیوندد. شما از طریق همان گوشی و نصب نرم‌افزار موردنیاز می‌توانید تمام ویژگی‌های لامپ را کنترل کنید. البته این تنها راه کنترل لامپ نیست و به‌جای گوشی، می‌توان از کلیدهای لمسی هم استفاده کرد.
در دنیای لامپ هوشمند، خیلی چیزها تحت کنترل شماست
منظورمان از کنترل فقط خاموش و روشن کردن نیست. لامپ‌های هوشمند قابلیت شخصی‌سازی شدن دارند. مثلاً می‌توانید برنامۀ لامپ را برای خاموش و روشن شدن در ساعت مشخصی از قبل مشخص کنید. همچنین ویژگی‌های دیگر لامپ مثل حالت خواب، تغییر رنگ و تیره‌تر کردن محیط هم با موبایل یا کلیدلمسی شخصی‌سازی می‌شوند. درکل لامپ‌های LED امکان استفاده از هر طیف رنگی از رنگ‌های RGB را به شما می‌دهند. هرچند امکان خرید لامپ هوشمند تک رنگ هم وجود دارد.
اغلب لامپ‌های هوشمند یک سری دستورالعمل پیشنهادی دارند. در هر کدام از آنها ترکیب‌های مختلف رنگ و نور به صورت پیش‌فرض قرار داده شده. این ترکیب‌ها برای تمرکز، ریلکس کردن، فیلم‌دیدن و … متفاوتند. البته هر کاربری می‌تواند طبق نیازهایش هم یک دستورالعمل جدید ایجاد کند.
درکل، همانطور که تاکنون متوجه شدید، لامپ‌های هوشمند هزارویک کار ازشان برمی‌آید. ولی فکر نکنید خرید این لامپ فقط برای آدم‌هایی است که قصد شیک شدن دارند. پرسش لامپ هوشمند چیست فقط به فکر پولدارها نمی‌افتد. درواقع حضور یک لامپ هوشمند در خانه باعث می‌شود همانطور که واقعاً دوست دارید نور محیط را تنظیم کنید. نه زیادی پرنور و نه زیادی تاریک؛ نورپردازی خوب در خانه یعنی کارایی و آرامش بیشتر. این قابلیت‌ها به درد همه می‌خورد، حتی شما.
سه نوع لامپ هوشمند چیست؟ آنها را بشناسید
لامپ هوشمند در ابعاد و انواع متفاوتی به بازار عرضه می‌شود. در ادامه سه مورد پرکاربرد از این لامپ‌ها را به شما معرفی می‌کنیم.
لامپ هوشمند ساده
ویژگی اصلی لامپ‌های هوشمند ساده، داشتن نور ثابت مشابه نور خوشید است. ویژگی تغییر رنگ که بالاتر در متن به آن اشاره کردیم، در این مدل وجود ندارد. با این حال یک لامپ هوشمند ساده، قابلیت اتصال به وای‌فای را دارد. همچنین می‌توانید نور این لامپ را به میزان دلخواه کم یا زیاد نیست و به نورپردازی ایده‌آل خودتان برسید.
لامپ هوشمند رنگی
لامپ رنگی، همانطور که از نامش مشخص است، قابلیت تغییر رنگ را دارد. از آنجایی که کنترل ترکیب رنگ‌ها دست خود شماست، می‌توانید انواع ترکیب‌ها را با آن ایجاد کنید. مثلاً با «لامپ LED شیائومی 9 وات» می‌توان 16 میلیون رنگ تولید کرد! لامپ‌های رنگی انتخابی فوق‌العاده برای فضای کافی‌شاپ، رستوران یا حتی تالارهای عروسی است. حضور حتی فقط یک لامپ رنگی هوشمند در خانه، رنگ‌وبوی تازه‌ای به جشن‌هایتان می‌بخشد.
لامپ هوشمند شارژی
لامپ های هوشمند شارژی، مثل لامپ‌های رنگی‌اند. البته فرقشان اینجاست که شارژی‌ها نیاز به برق مستقیم ندارند. با یک بار شارژ کردن تقریبا چهار تا پنج ساعت برایتان کار می‌کنند. از آنجایی که وای‌فای مصرف انرژی زیادی دارد، لامپ‌های شارژی را اغلب مجهز به راه ارتباطیِ بلوتوثی می‌کنند. بنابراین لامپ هوشمند شارژی را می‌توانید در مکان‌هایی که برق نیست به راحتی استفاده کنید. این نوع لامپ هوشمند، در موقعیت‌های خاصی خیلی بدرد می‌خورد. عدم نیاز آن به برق کار با آن را خارج از خانه (مثل مسافرت با خانواده، کمپ گردشگری یا تور چند روزه) بسیار راحت‌تر می‌کند.
استفاده از لامپ هوشمند چه مزایایی دارد؟
تنوع رنگ بی نهایت!
بعضی از مدل های جدید لامپ های هوشمند توانایی ترکیب رنگ های RGB را دارند. این لامپ ها با استفاده از این قابلیت خود می توانند حدود 16 میلیون رنگ مختلف تولید نمایند! با توجه به این ویژگی می توانید از لامپ های هوشمند برای نورپردازی مجالس و میهمانی های خود برای جذاب تر کردن محیط استفاده کنید.
نصب ساده و راحت
همان طور که می دانید برای هوشمند کردن قسمت های مختلف منزل ممکن است نیاز به انجام تغییرات در سیم کشی و حتی دکوراسیون خانه وجود داشته باشد. که البته انجام این کار مستلزم صرف هزینه و زمان زیادی است. اما لامپ های هوشمند به گونه ای طراحی شده اند که برای نصب و استفاده از آنها نیازی به تغییر در سیم کشی منزل وجود ندارد. بنابراین شما به سادگی می توانید لامپ های هوشمند را جایگزین لامپ های معمولی کنید.
اتصال آسان و بی دردسر
برای استفاده از لامپ های هوشمند نیازی به استفاده از سرور یا دستگاه جانبی نیست. برای فرمان دادن به این لامپ ها کافی است با استفاده از گوشی موبایل خود به آن متصل شده و از امکانات لامپ استفاده نمایید.
لامپ های هوشمند از تکنولوژی IOT پشتیبانی می کنند. به این معنی که توانایی اتصال بی سیم به اینترنت را دارا می باشند. بنابراین شما تنها با فعال کردن اینترنت گوشی خود می توانید به لامپ هوشمند متصل شده و آن را کنترل نمایید.
بهترین برندهای لامپ هوشمند را بشناسید
فیلیپس
لامپ های هوشمند فیلیپس به اسم Philips Hue شناخته می شوند. این لامپ ها با فناوری LED کار کرده و دارای قابلیت های متنوعی مثل تنظیم شدت و رنگ نور و الگوهای روشنایی مختلف هستند.
لامپ های هوشمند فیلیپس با استفاده از اپلیکیشن Hue Bridge از طریق موبایل قابل کنترل هستند. با استفاده از این اپلیکیشن می توانید رنگ یا شدت نور لامپ را تنظیم کنید. آن را خاموش یا روشن نمایید و حتی برای تغییرات مورد نظرتان زمانبندی قرار دهید.
لامپ های هوشمند این برند علاوه بر اپلیکیشن اختصاصی خود از سایر اپلیکیشن ها مانند Amazon Alexa، Google Assistant و Apple HomeKit نیز پشتیبانی می کنند.
شیائومی
شیائومی از برترین برندهای موجود در بازار است که در زمینه گجت های هوشمند فعالیت می کند. لامپ های هوشمند شیائومی با اسم Xiaomi Yeelight شناخته می شوند. این لامپ ها نیز توسط تکنولوژی LED کار کرده و علاوه بر قابلیت تنظیم شدت و رنگ نور، امکان انتخاب از بین الگوهای روشنایی مختلف را نیز در اختیار شما قرار می دهند.
برای کنترل از راه دور این لامپ ها می توانید از Wi-Fi و Bluetooth استفاده کنید. همچنین لامپ های هوشمند شیائومی از اپلیکیشن هایی مانند Google Assistant و Amazon Alexa نیز پشتیبانی می کنند.
قلمرو وسیع قابلیت‌های لامپ هوشمند: هفت کاربرد طلایی!
یک: با صدا و بدون صدا لامپ را کنترل کنید
با اتصال لامپ هوشمندتان به یک دستیار هوشمند مثل google home یا Amazon Alexa به راحتی لامپ‌ها را با صدا کنترل می‌کنید. با این ویژگی دیگر هیچوقت «آه» حسرت از اینکه چرا قبل نشستن لامپ را خاموش نکردید، نخواهید داشت.
درضمن بعضی لامپ‌های هوشمند می‌توانند GPS گوشی‌تان را ردیابی کنند. اینگونه حتی دیگر به کنترل با صدا هم نیاز نیست. هر وقت که وارد اتاقی شوید لامپ‌ها خود به خود روشن می‌شوند. با خارج شدن گوشی از اتاق هم خاموش خواهند شد.
دو: صرفه‌جویی از عادات خوب وی بود…
اغلب کسانی که لامپ هوشمند خریده‌اند، متوجه شدند که باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی شده است. البته یادتان باشد این ویژگی بخاطر کم‌مصرف بودن آنها نیست. اتفاقاً مثل LED عادی کار می‌کنند. دلیل صرفه‌جویی این است که با گوشی و صدا کنترلشان می‌کنید و الکی روشن نمی‌مانند.
سه: لامپ قانونمند یعنی لامپ هوشمند!
در تنظیم لامپ هوشمند می‌توانید موقعیت‌های شرطی تعریف کنید. مثلاً «اگر ساعت 8 شد، چراغ حیاط را روشن کن». درواقع باتوجه به نیازهای خود و خانواده یا شرکتتان این موقعیت‌ها را تعریف می‌کنید.
چهار: کم نور کردن فضا در سه سوت
یکی از ویژگی‌های اصلی لامپ‌های هوشمند این است که می‌توانند به‌راحتی کم نور شوند. خیلی وقت‌ها در طول روز نیازی به لامپی پرنور نداریم. شاید حتی بخواهیم فضا را از قصد کمی تاریک‌تر کنیم. با لامپ‌های معمولی باید از کم‌نورکننده‌های بازار استفاده کنیم ولی با لامپ هوشمند نه؛ خودشان کافی‌اند. موقع دیدن فیلم می‌توانید فضا را کم‌نور کنید تا حس سینمایی بیشتری بگیرید.
پنج: لامپ هوشمند قابلیت تغییر رنگ دارد
بحث تغییر رنگ شاید بنظرتان کمی بیش از حد بیاید ولی برخلاف چیزی که فکر می‌کنید، خیلی کاربردی است. فرض کنید در خانه‌تان مهمانی یا تولد بگیرید. با یک لامپ هوشمند رنگی، حال‌وهوای جشن هم رنگی رنگی می‌شود. درضمن، هر وقت که حس‌وحال رنگ‌های گرم یا سرد را داشتید، دکمه‌اش دست خودتان است. علاوه بر این‌ها، میزان رنگ لامپ را هم می‌توان تنظیم کرد.
شش: راز خواب بهتر با لامپ هوشمند چیست؟
خواب ما با نوری که از محیط می‌گیریم رابطه مستقیمی دارد. همانطور که خودتان هم تجربه کرده‌اید، وقتی قرار است بخوابیم باید نور را کم کنیم. از آن طرف، برای سرحال بیدار شدن نیاز است که نور خورشید (یا منبع مشابه) به چشممان بخورد تا به حالتی طبیعی بیدار شویم. بعضی لامپ‌های هوشمند تمِ خواب دارند که خاموشی و روشنی اتاق را براساس ساعت خواب تنظیم می‌کند. اگر هم نداشتند، می‌توانید به‌صورت دستی میزان نور را برای ساعات خاصی تنظیم کنید. هرچه به ساعت خواب نزدیک می‌شویم، نور باید کمتر شود. اینگونه ملاتونین هم کم می‌شود. ساعت‌های نزدیک به بیداری، نور را بیشتر کنید تا سطوح ملاتونین بدن هم بالا برود.
هفت: نسبت به لامپ‌های معمولی بیشتر عمر می‌کند
وقتی از این لامپ‌ها بهینه استفاده شود، حدود 15000 تا 25000 ساعت عمر می‌کنند. این عدد نسبت به عمر لامپ معمولی بیشتر است. خلاصه این لامپ‌ها با عمر بیشتر و صرفه‌جویی در انرژی واقعاً هوشمندانه جیبتان را پر نگه می‌دارند.
خودِ این لامپ جادویی چطور کنترل می‌شود؟
راحت‌ترین و سرراست‌ترین راه کنترل لامپ هوشمندتان، همانطور که قبلاً گفتیم، استفاده از موبایل است. نرم‌افزار شرکتِ لامپ هوشمندتان را نصب می‌کنید، به لامپ وصل می‌شوید و دیگر نور دست شماست!
روش دیگر کنترل کردن لامپ‌های هوشمند، استفاده از هاب است. هاب درواقع نقطه اتصال تمام دستگاه‌های هوشمند خانۀ شماست. هیچ لزومی به خرید هاب نیست؛ مخصوصا وقتی تعداد لامپ‌های هوشمند کمی دارید. خرید این وسیله درعوض برای افرادی که تعداد زیادی لامپ هوشمند یا سایر دستگاه‌های هوشمند تهیه کرده‌اند، بسیار مفید است. با کنترل هاب دیگر نیاز نیست تک تک لامپ‌های هوشمند را برنامه‌ریزی کنید. محیط کاری و خانه‌های تماماً هوشمند مشتریان اصلی هاب اند.
درضمن علاوه بر wifi و بلوتوث، راه‌های اتصالِ مختص لامپ‌های هوشمند هم وجود دارند. با Z-Wave یا Zigbee که از پرکاربردترین‌های این دسته‌اند، می‌توانید به اپلیکیشن گوشی یا هاب وصل شوید. این‌ها نتورک‌های مخصوص دستگاه‌های هوشمندند و برخی از لامپ‌ها ازشان پشتیبانی می‌کنند. حتی برخی برندها دستگاه‌هایشان را فقط به راه اتصال خاصی محدود می‌کنند. مثلاً برند Philips همچین محدودیتی دارد. البته خوبی برند Philips پشتیابی دستگاه‌های آن از زیگبی است.
فناوری زیگبی Zigbee دقیقاً چیست؟
حالا که فهمیدیم خود لامپ هوشمند چیست، بیایید نگاهی موشکافانه‌تر به راه اتصال ویژۀ دستگاه‌های هوشمند بیندازیم. زیگبی تکنولوژی‌ای مشابه بلوتوث و وای‌فای است. خیلی از دستگاه‌های کم‌توان یا low-powered از جمله لامپ‌های هوشمند مورد بحث خودمان از فناوری زیگبی استفاده می‌کنند. البته زیگبی با هر دستگاهی کار نمی‌کند و برای اینکه آن را به نتورک گوشی خودتان وصل کنید باید هابی بخرید که با زیگبی کار کند. هاب وسیله‌ای است که بین دستگاه‌های مختلف نقطه اتصال مشترکی ایجاد می‌کند. مثلاً وقتی دستوری به تمام لامپ‌های خانه می‌دهید، سینگال آن دستور را دریافت می‌کند و به همۀ پورت‌ها باز‌می‌فرستد.
همانطور که متوجه شدید خرید هاب بیشتر برای افرادی مناسب است که تعداد زیادی لامپ هوشمند یا درکل یک خانۀ هوشمند داشته باشند. برای همین اگر از اتصال با زیگبی استفاده می‌کنید، قبل از خرید باید حواستان باشد که آن هاب هم این فناوری را داشته باشد.
وای‌فای، بلوتوث یا زیگبی؟
فناوری زیگبی در خیلی از محصولات هوشمند استفاده می‌شود. همانطور که گفتیم، برای زیگبی به هاب نیاز است درحالیکه وای فای و بلوتوث اینطور نیستند.
بلوتوث گزینۀ چندان خوبی برای کنترل از راه دور نیست. از آنجایی که اساساً برای ارتباط‌های نزدیک طراحی شده، برای استفادۀ بیشتر از پانزده یا بیست متر از هر طرف، شاید به دردسر بیوفتید. اما وای فای اینطور نیست. از آن‌جا که اتصال به اینترنت یک اتصال جهانی‌ست، حتی از آن سر دنیا هم با روشن بودن وای فای در خانه امکان کنترل وجود دارد. این مزیت فوق‌العاده است ولی خب هر چیزی وجۀ منفی خودش را دارد.
هر لامپ هوشمندی که قرار باشد از طریق وای فای به گوشی‌تان وصل شود، از پهنای باند اینترنت خانه استفاده می‌کند. این مخصوصاً برای ما ایرانی‌ها که گاهی در حالت عادی هم با مشکل اینترنت سروکار داریم، نکتۀ قابل‌توجهی است. اگر قرار است تعداد زیادی لامپ هوشمند بخرید، حواستان باشد که هر کدام از آنها از بخشی ولو کم از داده استفاده می‌کنند. بنابراین روی سرعت اینترنت هم ممکن است مؤثر باشند. بلوتوث در اینجا مزیت دارد و از پهنای باند اینترنت استفاده نمی‌کند.
زیگبی یکجورهایی ترکیبی از هردوی این‌هاست. مثل بلوتوث از داده و اینترنت استفاده نمی‌کند. اما تا حدود 300 متری را پوشش می‌دهد که برای کنترل از راه دور فوق‌العاده است. یک‌جورهای یک اینترنت جمع‌وجور ویژۀ وسایل هوشمند در شرکت یا خانه‌تان راه می‌اندازد. از طرف دیگر زیگبی کم‌مصرف است و همیشه قابل استفاده؛ حتی وقتی اینترنت متصل نباشد.
دوراهی زیگبی یا وای فای: به قیمت و کنترل از راه‌دور دقت کنید
اول از همه، قیمت دستگاه‌های هوشمند مجهز به وای‌فای بالاتر از زیگبی است. از طرفی خوبیِ وای‌فای این است که هرکجای جهان باشید، با اتصال به شبکه اینترنت جهانی می‌توانید چراغ‌های خانه را کنترل کنید! یعنی شما از آن سر دنیا روی تمام دستگاه‌های هوشمند خانه‌تان در ایران کنترل خواهید داشت. حالا آن سر دنیا که خیلی دور است… فرض کنید همین شمال خودمان. اگر تابستان سری به اقوام شمالی‌تان زدید، می‌توانید با کنترل از راه دور لامپ‌های هوشمند، طوری نور خانه را تنظیم کنید که انگار خانه‌اید. فقط کافی است دستگاه‌های داخل خانه به اینترنت متصل باشند. زیگبی همچین امکانی ندارد ولی تمام و کمال محیط خانه را پوشش می‌دهد.
نکته مهم دیگر، میزان مصرف دستگاه‌های زیگبی و وای‌فای است. دستگاه‌های هوشمندی که با وای فای کنترل می‌شوند، شارژ بیشتری از دستگاه را مصرف می‌کنند. این درحالی است که زیگبی کم‌مصرف است.
با این حال یادتان باشد خیلی از دستگاه‌ها از چند روش اتصال استفاده می‌کنند. قبل از خرید حتماً نیازهای خودتان و اطلاعات اتصال دستگاه را خوب بررسی کنید.
کلام آخر: یک نگاه کلی به لامپ هوشمند
در این مطلب سرتاپیاز اینکه لامپ هوشمند چیست را برایتان شرح دادیم. smart bulb یا لامپ هوشمند، لامپی است که بخاطر چند لامپ اضافه ما را از روی مبل بلند نمی‌کند! هرچند لامپ هوشمند فقط به کنترل از راه دور محدود نمی‌شود. خواب بهتر و باکیفیت‌تر، مهمانی‌های رنگی‌تر و تغییر حال‌وهوای خانه به تناسب احوالمان هم از ویژگی‌های خوب لامپ هوشمند است. شرکت‌های می‌توانند با استفاده از سیستم هوشمند، در مصرف انرژی صرفه‌جویی کنند و محیط کاری بهتری را برای کارکنانشان فراهم آورند. برای اتصال لامپ به گوشی نیز وای فای، بلوتوث و راه‌های اتصال ویژۀ دستگاه‌های هوشمند وجود دارند.
اگر سؤالی درمورد این وسیلۀ پرکاربرد داشتید که اینجا جواب نداده بودیم، حتماً برایمان بنویسید. منتظرتانیم.