چگونه کتابخوان شویم؟ + 7 توصیه عملی

چگونه کتابخوان تر شویم؟ چطور چیزهایی که می‌خوانیم را فراموش نکنیم؟ چگونه تمامی قفسه‌های کتابخانۀ مان را بخوانیم، بدون اینکه عذاب وجدان خرید کتاب‌ جدیدی را داشته باشیم؟ چطور به دیگران نشان دهیم که آدم کتابخوانی هستیم؟

کتابخوان بودن صفتی است که از مدرسه دوست داشته‌ایم واجد شرایط آن باشیم. اما در تمام سال‌های زندگی، نداشتن وقت مناسب، بی‌حوصلگی، نیمه‌کاره ماندن کتاب‌ها، عذاب وجدان خرید کتاب جدید، فراموش کردن مطالب کتاب‌ها و مشکلاتی از این دست باعث شده تا از کتاب دور و دورتر شویم. اگر همچنان دوست دارید کتابخوان شوید یا کتاب خوان بهتری باشید، با مما همراه شوید.

چه مواردی جلوی کتاب خوان شدن ما را می‌گیرد؟

اگر همین‌طور رندم از آدم‌های دوروبرتان بپرسید روزانه چند صفحه کتاب می‌خوانید و چرا برای خواندن کتاب وقت نمی‌گذارید، معمولاً دلایل مشترکی برایش پیدا می‌کنید. دلایلی که ممکن است مشکل شما هم باشد. بخشی از این دلایل شامل موارد زیر است:

• کتاب خواندن باعث خستگی‌مان می‌شود.
• دوست داریم کتاب بخوانیم، اما حوصلۀ آن را نداریم.
• دوست داریم کتاب بخوانیم، اما در طول روز فرصتش را نداریم.
• دوست داریم کتاب‌ بخوانیم، اما تمرکز حواس نداریم و مدام تمرکز خود را از دست می‌دهیم.
• دوست داریم کتاب بخوانیم، اما حوصلۀ متن‌های طولانی را نداریم.
• خیلی وقت‌ها کتاب‌ها را نیمه‌کاره رها می‌کنیم و همین احساس عذاب وجدان ما را بیشتر می‌کند.
• کتاب خواندن و مطالعۀ کوتاه‌مدت به ما احساس لذت نمی‌دهد. ترجیح می‌دهیم یکی دو روز بیکار باشیم تا کتاب بخوانیم.
• هروقت حس و حال کتاب خواندن داریم، نمی‌توانیم کتاب مناسبی برای خواندن پیدا کنیم.

در مورد هرکدام از این نکات می‌توان ساعت‌ها صحبت کرد. اما در اینجا می‌خواهیم فقط چند پیشنهاد ساده و قابل انجام را مطرح کنیم. پیشنهادهایی که خیلی راحت بتوانید از پس آن بربیایید و دغدغۀ «چگونه کتابخوان تر شویم؟» را برای خود رفع کنید. اگر شما هم توصیه‌ای در این زمینه دارید، داخل کامنت‌های همین پست آن را مطرح کنید.

چگونه کتابخوان تر شویم؟ 7 توصیۀ ساده اما ضروری برای بهتر کتاب خواندن

یک: وسواس تمام کردن کتاب‌ها را کنار بگذارید!

مهم‌ترین مشکلی که کتاب‌خوان‌ها با آن روبرو هستند، وسواس کنار گذاشتن کتاب‌های نیمه‌کاره است. اغلب باور دارند که وقتی کتابی را شروع می‌کنند، حتماً باید آن را تا انتها بخوانند. وسواس دربارۀ تمام کردن کتاب‌ها را کنار بگذارید. شاید جذاب نبودن کتاب باعث خستگی و دل‌زدگی شما شده باشد؛ یا کتابی که انتخاب کرده‌اید، با سلیقۀ شما جور نیست. گاهی نیز باید از یک سطح دیگری خواندن کتاب را شروع کنید. به همین خاطر اگر احساس می‌کنید کتابی مطابق حس و حالتان پیش نمی‌رود، آن را کنار بگذارید و تمام. وقتی چند بار این کار را انجام دهید، سلیقۀ خود را بهتر می‌شناسید و دیگر دچار این مشکل نمی‌شوید.

دو: کتاب‌های صوتی و الکترونیکی را دریابید

برایتان سوال پیش آمده که «چگونه کتابخوان تر شویم؟» خیلی ساده است. دایرۀ کتاب‌های خود را گسترده‌تر کنید. اگر تا دیروز فقط کتاب‌های چاپی در دسترس کتاب‌خوان‌ها بود، امروزه می‌توانید کتاب‌ها را در فرمت‌های صوتی، تصویری، پادکست و یا فایل الکترونیکی نیز پیدا کنید. استفاده از کتاب‌های صوتی یا الکترونیکی این حسن را دارد که می‌توانید در وقت‌های مرده خود به سراغشان بروید. وقت‌هایی که در مسیر دانشگاه، شرکت یا خانه هستید، می‌توانید کتاب صوتی بشنوید. یا اینکه می‌توانید با گوشی هوشمند خود به سراغ کتاب‌های الکترونیکی بروید و چند صفحه‌ای کتاب بخوانید.

سه: از متن‌ها و پلتفرم‌های شبکه اجتماعی دور شوید!

علاقه به متن‌های مینیمال و احساسی جزء علاقه‌‌مندی‌های عصر حاضر است. توییتر، فیس‌بوک، اینستاگرام و تلگرام جزء پلتفرم‌هایی است که ما را به خواندن متن‌های کوتاه عادت داده‌اند. اغلب ما دوست داریم متن‌های گزیده از کتاب‌های متفاوت را ببینیم و بخوانیم. همین مسئله باعث شده تا از اصل مطلب دور شویم. این متن‌های کوتاه شاید در ابتدا حس خوبی در ما ایجاد کنند، اما خواندن متن‌های اصلی و کتاب‌ها درک عمیق‌تری از مطالب به ما می‌بخشند. پس اگر می‌خواهید کتابخوان تر شوید، خواندن گزیده‌های متنی را کنار بگذارید و بروید سراغ اصل جنس.

چهار: تندخوانی مزیت نیست!

اغلب ما دوست داریم به مهارت‌های تندخوانی دست پیدا کنیم. دوست داریم کتابی را خیلی سریع بخوانیم و برویم سراغ بعدی. نکته اما این‌جاست که یاد گرفتن مهارت‌های تندخوانی لزوماً مزیتی برای کتابخوان‌ها به حساب نمی‌آید. خیلی وقت‌ها باید متن را شمرده شمرده خواند و از آن لذت برد. خیلی وقت‌ها برای درک عمق مطلب باید تامل بیشتری روی متن داشت. این موارد با بحث تندخوانی در تضاد است. اگر می‌خواهید به درک بالاتری از محتوای کتاب برسید، بهتر است سرعت خود را پایین بیاورید، با تمرکز بیشتری آن را بخوانید و سعی کنید مطالب آن را در حافظۀ خود ثبت نمایید.

پنج: وسایل حواس‌پرت‌کن را کنار بگذارید

اگر می‌خواهید واقعاً تمرکزتان روی کتاب خواندن باشد، باید عوامل حواس‌پرتی را از خود دور کنید. تلویزیون را خاموش کنید، نت گوشی را قطع کنید، نوتیف‌های مزاحم را ببندید و بعد روی کتاب متمرکز شوید. از قبل مشخص کنید که قصد دارید سی دقیقه مطالعه داشته باشید. یا اینکه تعداد صفحه مشخصی را در نظر بگیرید و بعد بروید سروقت کتاب. به این شکل با تمرکز بیشتری ادامه می‌دهید و تا پایان چالش تعیین شده، حواستان پرت موارد دیگر نمی‌شود.

شش: از کتاب‌هایی که می‌خوانید صحبت کنید

خیلی وقت‌ها دغدغۀ «چگونه کتابخوان تر شویم» را داریم، برای کتاب خواندن وقت می‌گذاریم و روزانه ساعت مشخصی را هم به کتاب‌خوانی اختصاص می‌دهیم. اما در اجتماع کسی ما را اهل کتاب نمی‌داند. خودمان هم در بحث‌های فلسفی، سیاسی، تاریخی و غیره تمرکزی برای حرف زدن و استفاده از معلوماتمان نداریم و همین مسئله بیشتر حرصمان را در می‌آورد! مشکل اینجاست که وقتی کتابی را می‌خوانید، فقط تمرکزتان روی تمام کردن آن است. در کنار نوت برداری از روی نکات مهم، یادداشت کردن بعضی موارد مهم و متمرکز شدن روی متن، باید یاد بگیرید که از کتاب‌های خود صحبت کنید. اگر یک گروه کتاب‌خوانی پیدا کنید، در این بحث خیلی کمک‌کننده خواهد بود. حرف زدن از کتاب‌ها و محتوایی که مطالعه کرده‌ایم، باعث ماندگاری بیشتر آن مطلب در ذهنمان می‌شود.

به‌علاوه که درک آدم‌ها نسبت به موضوعات متفاوت است. وقتی در مورد کتاب‌ها با دیگران بحث می‌کنید، با دیدگاه‌های دیگری آشنا می‌شوید و به درک بهتری از موضوع می‌رسید.

هفت: برای کتاب‌هایی که می‌خوانید مرورکتاب بنویسید

سایت‌های متعددی برای مرور کتاب‌نویسی در دسترس هستند. شناخته‌شده‌ترین آن‌ها گودریدز است. اما در نمونه‌های داخلی نیز می‌توانید مثال‌های دیگری پیدا کنید. برای مثال می‌توان از وینش یا طاقچه نیز نام برد. علاوه بر این، می‌توانید برای خود وبلاگی داشته باشید و از کتاب‌هایی که می‌خوانید حرف بزنید. مرور کتاب نوشتن حسن‌های زیادی برای کتاب‌خوان‌ها دارد. نخست اینکه می‌توانید خلاصه‌ای از کتاب را برای خودتان داشته باشید. دوم اینکه با دیگران در فضای مجازی به بحث و تبادل نظر بپردازید.

مزیت عضویت در پلتفرم‌هایی مثل گودریدز این است که برای خرید کتاب هم می‌توانید از نظرات سایر کاربرها استفاده کنید.

عذاب وجدان خرید کتاب جدید

اگر همین حالا سری به قفسه‌های کتابخانه‌تان بزنید، مطمئناً با انبوه کتاب‌هایی روبرو می‌شوید که خوانده نشده‌اند. خرید کتاب و نخواندن آن تقریباً مشکلی است که اغلب خریداران با آن روبرو هستند. مسئله این‌جاست که خیلی وقت‌ها احساس نیاز می‌کنیم کتابی را بخریم. اما پس از خرید، ممکن است آن را کنار بگذاریم و خواندنش را به وقت دیگری موکول کنیم. یا ممکن است در نمایشگاه‌های کتاب یا فروشگاه‌های دست‌دوم به سراغ خرید کتاب برویم. این‌طور وقت‌ها باز از هر چهار کتاب، سه تای آن را نخوانده می‌گذاریم توی قفسه‌ و خواندنش را موکول می‌کنیم به بعد.

اگر برایتان سوال است که چگونه کتابخوان تر شویم؟ و اگر از خرید کتاب‌های جدید دچار عذاب وجدان هستید، برای یک لحظه دست نگه دارید و توصیه‌های زیر را برای خریدهای بعدی در نظر بگیرید.

چند توصیه برای خرید مطمئن‌تر

• زمینه‌هایی که می‌خواهید در آن‌ها مطالعه داشته باشید را مشخص کنید. خیلی از ماها رمان و داستان خواندن را دوست داریم، که بحثش جداست. اما کتاب‌های تخصصی‌تر، مثل کتاب‌های روانشناسی، خودسازی، بازاریابی، فلسفه، هنر، ورزش و … جزء مواردی است که مخاطب خاص‌تری دارند. اگر به زمینه‌های خاصی علاقه‌مند هستید، آن‌ها را مشخص کنید و به خودتان قول دهید که فقط در این زمینه‌ها کتاب جدید بخرید.
• بودجۀ ماهانه‌ای برای خرید کتاب تعریف کنید. این بهترین راهکار برای جلوگیری از خرید کتاب‌های بی‌مصرف است. اگر ماهانه یا هر سه ماه یک‌بار بودجۀ مشخصی برای خرید کتاب داشته باشید، می‌توانید گزیده‌تر انتخاب کنید و کتاب‌های بهتری را در قفسه‌ها نگه دارید.
• عضو کتابخانه‌های شهر شوید. کتابخانه‌های عمومی و خصوصی، امکان خوبی برای پیدا کردن کتاب‌های مدنظرتان دارند. اگر کتابی را می‌خواهید، در درجه اول سری به سایت کتابخانه‌های عمومی کشور بزنید. با یک جستجوی ساده می‌توانید ببینید کتابتان در دسترس هست یا نه. اگر دسترسی راحتی به کتاب داشتید، آن را امانت بگیرید و بخوانید. به این شکل فقط وقت‌هایی کتاب جدید می‌خرید که یا دردسترس نباشد، یا اینکه واقعاً بخواهید آن کتاب را داشته باشید.
• به خودتان عذاب وجدان ندهید! اغلب افرادی که دچار عذاب وجدان خرید هستند، پس از مدتی قید خواندن و خرید کتاب را به کل می‌زنند. اگر «چطور کتابخوان تر شویم؟» برایتان یک دغدغه است، پس احساس عذاب وجدان را کنار بگذارید. منطقی کتاب خریدن بد نیست. در نظر گرفتن یک بودجه مشخص برای خرید کتاب هم ایرادی ندارد. به‌خصوص که قیمت کتاب هر روز دارد بالاتر می‌رود. پس اگر جایی کتابی دیدید که قیمت مناسبی دارد و با پارامترهای انتخابی‌تان هم‌خوانی داشت، بدون عذاب وجدان آن را خریداری کنید. فقط اینکه مبلغ آن را روی بودجۀ کتاب‌خوانی خود بیاورید که بعد پشیمان نشوید.
• اپلیکیشن‌های کتاب‌خوان را دریابید. سایت‌های طاقچه، فیدیبو و غیره جزء امکانات دنیای دیجیتال است. می‌توانید با خرید اشتراک بخش زیادی از کتاب‌های این دو اپلیکیشن را رایگان ورق بزنید. ایضاً مبلغ خرید کتاب‌های دیگر هم در این دو کمتر از قیمت کتاب کاغذی است. اگر می‌خواهید کمتر عذاب ‌وجدان بگیرید، از اپلیکیشن‌های کتاب‌خوان استفاده کنید.

خرید کتابخوان الکترونیک، آری یا نه!

غیرممکن است که دغدغۀ «چگونه کتابخوان تر شویم؟» را داشته باشید و تا حالا به فکر خرید یک کتابخوان الکترونیک نیفتاده باشید! کتابخوان‌های الکترونیک گجت‌هایی هستند که مخصوص اهالی کتاب تولید می‌شوند. این گجت‌ ظاهری شبیه تبلت دارد. با این تفاوت که صفحه نمایش آن از جوهر الکترونیک بهره می‌برد. این تکنولوژی درست شبیه یک کاغذ معمولی است و مثل یک نمایشگر LCD چشم‌هایتان را آزار نمی‌دهد.

استفاده از کتابخوان الکترونیک حسی شبیه یک کتاب معمولی را به کاربر می‌دهد. با این تفاوت که می‌توانید هزاران کتاب و فایل الکترونیکی را روی دستگاه کوچک خود داشته باشید. اگرچه اغلب کتابخوان‌ها را با برند کیندل آمازون می‌شناسند، اما در ایران خرید کتابخوان‌های اندرویدی گزینۀ بهتری است.

فیدیبوک و اونیکس بوکس جزء انتخاب‌های برتر کتابخوان‌های ایرانی است. البته فیدیبوک محدودیت‌های خاص خودش را دارد.  این کتابخوان برخلاف داشتن قیمت پایین‌تر، اما اجازۀ نصب اپلیکیشن‌های دیگر مثل طاقچه را نمی‌دهد و فقط مخصوص فیدیبو است. محدودیتی که اهالی کتاب‌های فارسی را آزار می‌دهد. به همین خاطر بهتر است به سراغ خرید کتابخوان اونیکس بوکس بروید. یک کتابخوان اندرویدی مطمئن، که در مدل‌های پیشرفته‌، از قلم لمسی هم بهره می‌برد.

برای آشنایی بیشتر با کتابخوان‌های اونیکس پیشنهاد می‌کنم سری به مقاله «آشنایی با کتابخوان اونیکس» بزنید.

جمع بندی

در نگاه اغلب افراد جامعه کسانی که کتاب می‌خوانند، افراد محترم‌تری هستند و بیشتر می‌شود روی حرف آن‌ها حساب باز کرد. به جز این، کتاب خواندن برای دوست‌داران آن حس لذت‌بخشی را ایجاد می‌کند. به همین خاطر است که خیلی وقت‌ها دغدغۀ «چگونه کتابخوان تر شویم» را داریم. برای رسیدن به جواب این پرسش، راهکارهای ریز و درشت زیادی گفته شده است. اگر شما هم راهکار یا تجربه‌ای شخصی در این زمینه دارید، آن را با ما درمیان بگذارید.