در مقاله‌های قبلی دربارۀ تاریخچۀ ویدئو پروژکتورها و تکنولوژی ساخت آن‌ها صحبت کردیم. در ادامۀ این بحث قصد داریم این بار به سراغ دستهبندی ویدئو پروژکتور و انواع آن برویم. ویدیو پروژکتورها بر اساس نوع کارایی و تکنولوژی ساخت‌شان در دو دستۀ کلی ثابت و قابل حمل دستهبندی می‌شوند. به احتمال فراوان ویدئو پروژکتورهای ثابت را زیاد دیده باشید. اما نمونه‌های قابل حمل از جمله محصولات جدید این دستگاه الکترونیکی محسوب می‌شوند. البته خود پروژکتورهای قابل حمل نیز به چند دستۀ دیگر تقسیم‌بندی می‌شوند. از پروژکتورهای پرتابل گرفته تا مینی پروژکتورها، پاکت پروژکتورها و در نهایت پیکو پروژکتورها. در ادامه بیشتر با این محصولات و کارایی آن‌ها آشنا خواهیم شد.
دسته بندی ویدئو پروژکتورها: آشنایی با ویدئو پروژکتورهای ثابت
در بررسی دستهبندی ویدئو پروژکتورها در همان قدم اول به پروژکتورهای ثابت می‌رسیم. از همان روزهای ابتدایی ساخت ویدئو پروژکتور، این دستگاه بیشتر یک وسیلۀ الکترونیکی ثابت به نظر می‌رسید. دلایل متعددی نیز وجود داشت که خریداران ترجیح می‌دادند از ویدیو پروژکتورها در موقعیت ثابتی استفاده کنند. تکنولوژی ساخت دستگاه، اهمیت نصب پردۀ نمایش، انجام دقیق تنظیمات و تعیین موقعیت قرارگیری دستگاه، سنگینی دستگاه، قیمت بالای آن از جملۀ این دلایل بودند. مهم ترین و اولین کاربرد ویدئو پروژکتورها نمایش فیلم بود. همچنین کم‌کم سر و کلۀ ویدئو پروژکتور در سالن‌های همایش و سالن‌های کنفرانس نیز پیدا شد.
نقطۀ اشتراک تمام این مکان‌ها نیاز همیشگی‌شان به وجود ویدئو پروژکتور بود. دلیلی که باعث می‌شد تا در ابتدا کسی به فکر ساخت ویدئو پروژکتورهای قابل حمل نیفتد. نکتۀ مهم دیگر اینکه ویدئو پروژکتورهایی که برای سالن‌های همایش یا سینماها مورد استفاده قرار می‌گیرند، از نظر تکنولوژی ساخت و کیفیت در جایگاه بالایی قرار دارند. استفاده از لامپ تصویرهایی با لومن بسیار بالا، بهره بردن از لنزهای قوی و پردازشگرهای قوی از جمله ویژگی‌های سخت افزاری این پروژکتورهاست.
همین جایگاه بالای پروژکتورهای ثابت باعث شده تا قیمت خرید و نصب آن‌ها نیز بالاتر از نمونه‌های قابل حمل باشد. در نتیجه حفظ و نگهداری آن‌ها هم نزد خریداران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به طور معمول پروژکتورهای ثابت به کمک گیره در فضای سقف کاذب یا در بالاترین نقطه از دیوار نصب می‌شوند. البته هنگام نصب این ویدئو پروژکتورها باید فاصلۀ پروژکتور تا پرده نیز لحاظ شود. به نحوی که بهترین تصویر و با بهترین وضوح نمایش حاصل شود.
آشنایی با ویدئو پروژکتورهای قابل حمل
خرید ویدیو پروژکتورهای قابل حمل که جز دومین سر گروه اصلی در دستهبندی ویدئو پروژکتورها به حساب می‌آیند. این گروه خودش به بخش‌ها و زیرمجموعه‌هایی با کارایی‌های متفاوت دستهبندی می‌شوند. پروژکتورهای پرتابل (portable projector)، مینی پروژکتورها (mini projector)، پروژکتورهای جیبی یا همان پاکت پروژکتورها (pocket projector) و در نهایت پیکو پروژکتورها (pico projector) همگی در این گروه قرار می‌گیرند. برای اینکه در بررسی دستهبندی ویدئو پروژکتورها به مشکلی بر نخوریم و چیزی را از دست ندهیم، هر زیردسته را به صورت جدا معرفی خواهیم کرد.
آشنایی با ویدئو پروژکتورهای پرتابل
اگر نیم نگاهی به صنعت تکنولوژی داشته باشید، می‌بینید که در کنار تمام دستگاه‌های ثابتی که ساخته شده، آدم‌ها به فکر ساخت دستگاه‌های قابل حمل هم افتاده‌اند. برای مثال ضبط صوت و رادیو را در نظر بگیرید. نخستین ضبط صوت‌ها به قدری بزرگ بودند که هرگز نمی‌توانستیم به فکر جابه‌جایی آن‌ها باشیم. اما همۀ ما واکمن‌های جیبی را هم به یاد داریم. یا مثلاً نخستین کامپیوترهای ساخت بشر به قدری بزرگ بودند که تمام فضای یک اتاق سه در سه را اشغال می‌کرد. بعدها اما رفته رفته از حجم این دستگاه‌ها کاسته شد. تا بالاخره به نسخۀ قابل حمل آن، یعنی لپ‌تاپ‌ها رسیدیم. می‌بینید که امروزه وزن لپ‌تاپ‌ها بین یک تا دو کیلوگرم است.
شاید در ابتدا در دستهبندی ویدئو پروژکتورها جایگاهی برای نمونه‌های قابل حمل در نظر گرفته نشده بود. اما رفته رفته نیاز به ساخت چنین دستگاهی حس شد. دلیلش هم واضح بود. در بخش بالا گفتیم که پروژکتور سال‌ها یک دستگاه الکترونیکی گران قیمت به شمار می‌رفت. در نتیجه امکان خرید چند پروژکتور برای اتاق‌های متفاوت یک شرکت یا مدرسه وجود نداشت. یا مثلاً برای شخصی که ارائۀ مطالب به مخاطب بخشی از شغلش محسوب می‌شد، حضور یک پروژکتور همیشه کمک کننده بود. در نتیجه شرکت‌های سازنده به فکر تولید ویدئو پروژکتورهایی افتادند که اصطلاحاً پرتابل باشند یا به عبارتی دیگر بتوان آن‌ها را جابه‌جا کرد.
پروژکتورهای پرتابل از نظر کیفیت و کارایی کمی ضعیف‌تر از نمونه‌های ثابت عمل می‌کنند. اما نه آن قدر ضعیف که عملکردشان را تحت تأثیر قرار دهد. البته از نظر ابعاد و وزن نیز خیلی نمی‌توانید روی قابل حمل بودن آن‌ها حساب کنید. در واقع می‌توانیم بگوییم پروژکتورهای پرتابل بیشتر به کار مراکزی می‌آید که می‌خواهند از یک پروژکتور در مکان‌های متفاوتی بهره ببرند.
دسته بندی ویدئو پروژکتورها: آشنایی با مینی پروژکتورها
در ادامۀ تغییر و تحول صنعت ساخت ویدئو پروژکتورها، این بار نوبت مینی ویدئو پروژکتورهاست که کمی خودنمایی کنند. در دسته بندی ویدئو پروژکتورها این دسته را تقریباً می‌توانیم جزء محصولات میان رده قرار دهیم. به این معنا که از نظر کیفیت ساخت و عملکرد نسبت به پروژکتورهای ثابت و پرتابل ضعیف‌تر هستند. اما نسبت به دو دستۀ پاکت پروژکتورها و پیکو پروژکتورها در ردۀ بالاتری قرار می‌گیرند. قرن بیست و یکم را باید قرن تغییر مسیر ویدئو پروژکتورها از نظر کاربرد به حساب آورد. به نحوی که کم کم این دستگاه الکترونیکی از یک محصول گران قیمت و کم کاربرد به محصولی با قیمت متوسط و کاربردهای بیشتر بدل شد.
برای مثال اگر تا دیروز فقط سینماهای بزرگ قدرت خرید یک ویدئو پروژکتور را داشتند، امروزه هرکسی می‌تواند با خرید مینی پروژکتور صاحب یک سینمای خانگی شود. یا مثلاً تا مدت‌ها قبل تنها مراکز آموزشی بزرگ می‌توانستند از پروژکتور در کلاس درس خود بهره ببرند. امروزه هر معلم یا استادی می‌تواند پروژکتور مخصوص خود را داشته باشد. تفاوت اصلی مینی پروژکتورها با پروژکتورهای پرتابل در لامپ تصویر آن‌ها نهفته است. در این دستگاه‌های جدید از لامپ‌های LED به عنوان لامپ تصویر استفاده می‌شود. که عمر مفید لامپ تصویر و دستگاه را افزایش می‌دهد. مسئلۀ بعدی بحث قیمت دستگاه است.
مینی پروژکتورها از نظر سخت افزاری نسبت به پروژکتورهای ثابت یا پرتابل کمی ضعیف‌تر هستند. که با توجه به قیمت نهایی و کاربرد متفاوتی که دارند، این ضعف قابل توجیه است. مینی پروژکتورها به راحتی قابل جابه‌جایی هستند و وضوح نمایش مناسبی دارند. حتی برخی از شرکت‌های سازنده سراغ استفاده از سیستم عامل اندروید روی این دستگاه‌ها رفته‌اند. که حتی می‌تواند آن‌ها را به جایگزین مناسبی برای تلویزیون‌های هوشمند تبدیل کند.
آشنایی با پروژکتورهای جیبی
پس از اینکه استفاده از لامپ‌های LED درساخت انواع دسته بندی ویدئو پروژکتورها مرسوم شد، کم‌کم اندازۀ این دستگاه‌ها کاهش پیدا کرد. به نحوی که امروزه بین دستهبندی ویدئو پروژکتورها میتوانید محصولاتی را ببینید که از نظر اندازه شبیه یک نوار کاست یا یک کتاب جیبی هستند. در ساخت پاکت پروژکتور یا همان پروژکتورهای جیبی از لامپ‌های LED در کنار تکنولوژی ساخت LCD استفاده شده است. که در مجموع اندازۀ این پروژکتورها را به شکل چشمگیری کاهش داده است.
پروژکتورهای جیبی به قدری کوچک و کم وزن شده‌اند که به راحتی میتوانید آن را در کیف لپتاپ خود به همراه داشته باشید. یا اینکه میتوانید از آن به عنوان جایگزین تلوزیون هوشمند یا سینمای خانگی استفاده کنید. تلویزیون هوشمندی که قابلیت جابه‌جایی هم دارد و میتوانید آن را از اتاق پذیرایی به اتاق خواب یا حتی چادر مسافرتی خود انتقال دهید. این دستگاه الکترونیکی همچنین برای گیمرها هم به نظر گزینۀ مطلوبی است. تصور کنید که بتوانید لپتاپ، ps4 یا هر دستگاه بازی دیگری را به یک پروژکتور متصل کنید و در هر موقعیتی که هستید، مشغول بازی شوید.
وقتی پای یک علامت سؤال بزرگ وسط می‌آید
مسئله‌ای که در سالیان گذشته خریداران را در ارتباط با این محصول سردرگم می کرد، کیفیت نه چندان بالای تصویر تولیدی آن بود. اگر وضوح تصویر یا همان لومن پروژکتورهای جیبی را برای مثال با پروژکتورهای پرتابل یا ثابت مقایسه کنید، مغزتان از این مقایسه سوت می‌کشد! اما به کارگیری لامپ تصویر LED و پردازشگرهای قدرتمند بخشی از این ضعف را جبران می‌کند. به علاوه اینکه پروژکتورهای جیبی کارایی متفاوتی نسبت به پروژکتورهای ثابت دارند. از پروژکتورهای ثابت در سینماهای بزرگ یا سالن‌های همایش بزرگ استفاده می‌شود. در صورتی که پروژکتور جیبی بیشتر یک پروژکتور شخصی و جهت رفع نیازهای شخصی افراد است. برای مثال شخصی که متناسب با کارش پیوسته نیاز به یک پروژکتور دارد، می‌تواند از این دستگاه یا شاید یک مینی پروژکتور بهره ببرد.
نکتۀ دیگر دربارۀ هوشمندسازی پروژکتورهای جیبی است. برخی از شرکت‌های تولید‌کنندۀ این محصول به سراغ استفاده از سیستم عامل اندروید رفته‌اند. که کاربرد این ویدئو پروژکتورها را از یک دریافت کننده و پخش کنندۀ تصویر به دستگاهی هوشمند و با کارایی بیشتر تبدیل کرده است. گذشته از این، در پروژکتورهای جیبی جدید نقطه ضعف وضوح تصویر تا حد زیادی رفع شده است. به نحوی که حتی در روشنایی روز می‌تواند تصویری واضح و در ابعاد 150 اینچ در اختیار کاربر قرار دهد. که برای مثال در مقایسه با بزرگترین تلوزیون‌های هوشمند بازار هم عدد فوق‌العاده‌ای است. به همین خاطر است که به شخصه معتقدم بین دسته بندی ویدئو پروژکتورها برای این دسته باید احترام ویژه‌ای قائل شد.
آشنایی با پیکو پروژکتورها
اگر در بین دسته بندی ویدئو پروژکتورها بازار به دنبال کوچک‌ترین و سبک‌ترین مدل موجود هستید، باید به سراغ پیکو پروژکتورها بروید. البته تکنولوژی ساخت این دستگاه‌های جدید هنوز آن قدر پیشرفت نکرده که در بین عموم هم بتواند جایگاه درخوری پیدا کند. اما با این حال به نظر می‌رسد چشم انداز ویدئو پروژکتورها در آینده همچنان به سمت کاهش سایز دستگاه و هوشمندسازی آن حرکت کند. در این صورت در سال‌های پیش رو باید منتظر نمونه‌های پیشرفته‌تری از پیکو پروژکتورها هم باشیم. دستگاهی که شاید خیلی زود جای تمام تلویزیون‌های هوشمند و پخش کننده‌ها را بگیرد و در دل خریداران جا باز کند.
جمع‌بندی
در دسته بندی ویدئو پروژکتورها می‌توانیم این وسیلۀ الکترونیکی را به دو زیر دستۀ پروژکتورهای ثابت و پروژکتورهای قابل حمل تقسیم‌بندی کنیم. در این بین به احتمال زیاد بارها پروژکتورهای ثابت را از نزدیک دیده‌اید. این دسته بیشتر در مراکز آموزشی، سینماها و سالن‌های همایش کاربرد دارند. دستۀ دوم که به آن‌ها ویدئو پروژکتورهای قابل حمل می‌گوییم، خود شامل چند زیر مجموعۀ دیگر می‌شود. پروژکتورهای پرتابل پرچم‌دار این زیر مجموعه به شمار می‌روند. این پروژکتورها از نمونه‌های ثابت و کم وزن‌تر هستند که قابلیت جابه‌جایی هم دارند. از پروژکتورهای پرتابل بیشتر در مراکزی استفاده می‌شود که نیاز به پروژکتوری قابل حمل داشته باشند.
دستۀ دوم مینی پروژکتورها هستند. در مینی پروژکتورها از لامپ LED استفاده شده که طول عمر لامپ تصویر و پروژکتور را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد. از مینی پروژکتور میتوانید به عنوان سینمای خانگی نیز بهره ببرید. دستۀ بعدی پاکت پروژکتور یا ویدئو پروژکتور جیبی نامیده می‌شود. در ساخت این دستگاه نیز از لامپ LED کمک گرفته شده که طول عمر آن را افزایش می‌دهد. وضوح نمایش این پروژکتورها با یک تلویزیون 150 اینچی برابری می‌کند. که به همین خاطر می‌تواند جایگزین خوبی برای تلویزیون‌های هوشمند خانگی یا یک نمایشگر حرفه‌ای مخصوص گیمرها باشد. همچنین برای کارها و ارائه‌های شخصی نیز به راحتی میتوانید از این پروژکتورها کمک بگیرید.
برای بررسی بیشتر تفاوت پاکت پروژکتورها و مینی پروژکتورها میتوانید مقاله‌ی آن را مطالعه کنید.