اگر شما هم از علاقه‌مندان به مطالعه کتاب‌های الکترونیکی هستید، احتمالا با فرمت EPUB آشنایی دارید. اما دقیقا فایل EPUB چیست و چه ویژگی‌ها و مزایایی دارد؟ در این مقاله قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم و همچنین به شما نشان دهیم که چگونه می‌توانید فایل‌های EPUB را باز کنید، تبدیل کنید و حتی خودتان بسازید. پس با ما همراه باشید.
فایل EPUB چیست؟
فایل EPUB چیست؟ EPUB یا Electronic Publication یک استاندارد باز برای کتاب‌های الکترونیکی است که توسط انجمن بین‌المللی انتشارات دیجیتال (IDPF) ایجاد شده است. پسوند این نوع فایل‌ها .epub است و می‌تواند نوشته، تصاویر، جدول، انواع فونت‌ها و اطلاعات متادیتا را در خود جای دهد. یکی از مهم‌ترین مزایای فایل EPUB نسبت به فرمت‌های دیگر مانند PDF این است که اندازه و چینش محتوا با توجه به اندازه نمایشگر تغییر می‌کند و در این زمینه انعطاف‌پذیری بالایی دارد. به این معنی که شما می‌توانید متن را با هر اندازه و قلمی که دوست دارید بخوانید و حتی می‌توانید فونت‌ها و رنگ‌ها را تغییر دهید. همچنین فایل EPUB از جداول، فرمول‌ها، نمودارها، صوت و ویدیو پشتیبانی می‌کند و می‌تواند به صورت دوجهته و راست به چپ نوشته شود. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که فایل EPUB برای کتاب‌های آموزشی، علمی، داستانی و حتی کمیک مناسب باشد.
چگونه فایل EPUB را باز کنیم
برای خواندن فایل‌های EPUB شما نیاز به یک نرم‌افزار یا ابزار مناسب دارید که بتواند این نوع فایل‌ها را باز کند و نمایش دهد. این نرم‌افزارها یا ابزارها را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:
- کتاب‌خوان‌های الکترونیکی
- نرم‌افزارهای کامپیوتر
- اپلیکیشن‌های گوشی‌های هوشمند
در ادامه به معرفی و نحوه استفاده از هر یک از این دسته‌ها می‌پردازیم.
باز کردن فایل EPUB در کتاب‌خوان‌های الکترونیکی
کتاب‌خوان‌های الکترونیکی یا e-reader دستگاه‌هایی هستند که به صورت اختصاصی برای خواندن کتاب‌های الکترونیکی طراحی شده‌اند. این دستگاه‌ها معمولا دارای صفحه‌نمایشی با تکنولوژی e-ink هستند که مانند کاغذ عمل می‌کنند و باعث خستگی چشم‌ها نمی‌شوند. برخی از معروف‌ترین کتاب‌خوان‌های الکترونیکی عبارتند از:
- Kindle
- Kobo
- Nook
- Sony Reader
راه استفاده از کتابخوان برای فایل EPUB چیست؟ برای باز کردن فایل EPUB در این دستگاه‌ها شما باید ابتدا فایل را از طریق کابل یا بلوتوث یا وای‌فای به دستگاه منتقل کنید و سپس از طریق منوی دستگاه فایل را انتخاب و باز کنید. بعضی از کتاب‌خوان‌ها مانند Kindle از فرمت EPUB پشتیبانی نمی‌کنند و برای خواندن فایل‌های EPUB باید آن‌ها را به فرمت MOBI یا AZW تبدیل کنید. اما روش‌های تبدیل فایل EPUB چیست؟ در بخش بعدی به روش‌های تبدیل فایل‌های EPUB خواهیم پرداخت.
باز کردن فایل EPUB در نرم‌افزارهای کامپیوتری
فایل EPUB یک فرمت کتاب الکترونیکی است که می‌توانید آن را با برنامه‌های مختلف روی کامپیوتر یا گوشی خود بخوانید. برای باز کردن فایل EPUB روی کامپیوتر، می‌توانید از برنامه‌هایی مانند کالیبر، ادوبی دیجیتال ادیشن، سوماترا PDF و غیره استفاده کنید.
باز کردن فایل EPUB در اپلیکیشن گوشی‌های هوشمند
فایل EPUB یک فرمت کتاب الکترونیکی است که می‌توانید آن را با برنامه‌های مختلف روی گوشی خود بخوانید. برای باز کردن فایل EPUB روی گوشی، می‌توانید از برنامه‌هایی مانند iBooks، ایس ریدر، مون ریدر و غیره استفاده کنید.
چگونه فایل‌های EPUB را به فرمت‌های دیگر تبدیل کنیم
گاهی ممکن است شما بخواهید فایل‌های EPUB خود را به فرمت‌های دیگری مانند PDF، MOBI، AZW، DOCX یا TXT تبدیل کنید. دلایل مختلفی می‌تواند برای این کار وجود داشته باشد. مثلا شاید بخواهید فایل EPUB را روی یک دستگاه یا نرم‌افزاری که از آن پشتیبانی نمی‌کند بخوانید یا شاید بخواهید فایل EPUB را به صورت چاپی درآورده یا به کسی ایمیل کنید. برای تبدیل فایل‌های EPUB شما دو راه اصلی دارید:
- استفاده از نرم‌افزار Calibre
- استفاده از ابزارهای آنلاین
تبدیل فایل‌های EPUB با استفاده از نرم‌افزار Calibre
Calibre یک نرم‌افزار رایگان و قدرتمند برای مدیریت کتاب‌های الکترونیکی است که از بیش از ۳۰۰ فرمت کتاب الکترونیکی پشتیبانی می‌کند. این نرم‌افزار علاوه‌بر باز کردن فایل‌های EPUB، امکان تبدیل آن‌ها به فرمت‌های دیگر را هم به شما می‌دهد. برای تبدیل فایل‌های EPUB با استفاده از Calibre شما باید ابتدا نرم‌افزار را روی کامپیوتر خود نصب کرده و سپس فایل‌های EPUB را به کتاب‌خانه Calibre اضافه کنید. سپس با راست کلیک روی فایل مورد نظر گزینه Convert books را انتخاب کنید. در پنجره باز شده می‌توانید فرمت مقصد را انتخاب کرده و تنظیمات مربوط به آن را اعمال کنید. بعد از اتمام تبدیل آن را ذخیره کنید.
تبدیل فایل‌های EPUB با استفاده از ابزارهای آنلاین
اگر شما نمی‌خواهید یا نمی‌توانید نرم‌افزاری را روی کامپیوتر خود نصب کنید، می‌توانید از ابزارهای آنلاینی که اینترنت ارائه می‌دهد برای تبدیل فایل‌های EPUB استفاده کنید. این ابزارها به شما امکان می‌دهند که بدون نیاز به دانلود یا نصب هر چیزی، فقط با آپلود کردن فایل EPUB و انتخاب فرمت مقصد، فایل خود را تبدیل کنید. برخی از معروف‌ترین ابزارهای آنلاین برای تبدیل فایل‌های EPUB عبارتند از:
- Online-Convert
- Zamzar
- CloudConvert
- Convertio
برای استفاده از این ابزارها شما باید ابتدا به وب‌سایت مربوطه بروید و سپس فایل EPUB را از روی کامپیوتر یا از طریق لینک آپلود کنید. سپس فرمت مقصد را از لیست موجود انتخاب کنید و روی دکمه تبدیل یا Convert کلیک کنید. پس از اتمام تبدیل، می‌توانید فایل جدید را دانلود کنید یا به ایمیل خود ارسال کنید. این ابزارها معمولا سریع و راحت هستند اما ممکن است در برخی موارد کیفیت تبدیل را حفظ نکنند یا با مشکلاتی مانند محدودیت حجم یا تعداد فایل یا تبلیغات مواجه شوید.
چگونه خودمان فایل EPUB بسازیم
شاید شما بخواهید کتاب‌های خود را به فرمت EPUB تبدیل کنید یا از ابتدا یک کتاب الکترونیکی با فرمت EPUB بنویسید. در این صورت شما باید بدانید که چگونه می‌توانید خودتان یک فایل EPUB بسازید. برای این کار شما می‌توانید از دو روش استفاده کنید:
- استفاده از نرم‌افزارهای ویرایشگر EPUB
- استفاده از زبان‌های نشانه‌گذاری مانند HTML و XML
مراحل ایجاد یک فایلEPUB
برای ایجاد یک فایل EPUB شما باید سه مرحله ایجاد محتوا، ایجاد ساختار و ایجاد بسته‌بندی را طی کنید. در ادامه به توضیح هر مرحله می‌پردازیم.
مرحله اول: ایجاد محتوا
محتوای یک فایل EPUB شامل متن، تصاویر، فونت‌ها، جدول‌ها، فرمول‌ها، صوت و ویدیو است که باید به صورت فایل‌های جداگانه ذخیره شوند. برای ایجاد محتوا شما می‌توانید از نرم‌افزارهای ویرایشگر EPUB استفاده کنید که به شما امکان می‌دهند که محتوا را به صورت گرافیکی و با رابط کاربری ساده بنویسید و ویرایش کنید. برخی از معروف‌ترین نرم‌افزارهای ویرایشگر EPUB عبارتند از: ,Sigil Jutoh، Kotobee Author و .Calibre Editor
برای استفاده از این نرم‌افزارها شما باید ابتدا آن‌ها را روی کامپیوتر خود نصب کنید و سپس یک پروژه جدید با فرمت EPUB ایجاد کنید. سپس می‌توانید محتوا را به صورت متنی یا تصویری وارد کنید و از امکانات مختلفی مانند قالب‌بندی، اضافه کردن فونت، تصویر، جدول، فرمول، صوت و ویدیو، ایجاد فهرست مطالب، ایجاد پانویس و اندنوت و ایجاد ارجاعات استفاده کنید.
مرحله دوم: ایجاد ساختار
ساختار یک فایل EPUB شامل اطلاعاتی است که نشان می‌دهد که چگونه فایل‌های محتوا با هم در ارتباط هستند و چگونه باید نمایش داده شوند. برای ایجاد ساختار شما باید از زبان‌های نشانه‌گذاری مانند HTML و XML استفاده کنید که به شما امکان می‌دهند که ساختار منطقی و فیزیکی فایل EPUB را تعریف کنید. برخی از مهم‌ترین فایل‌های ساختاری که باید در یک فایل EPUB وجود داشته باشند عبارتند از:
- mimetype
- xml
- opf
- ncx
برای ایجاد ساختار شما می‌توانید از نرم‌افزارهای ویرایشگر EPUB استفاده کنید که به شما امکان می‌دهند که به صورت خودکار یا دستی این فایل‌ها را ایجاد و ویرایش کنید. برای مثال، اگر شما از نرم‌افزار Sigil استفاده می‌کنید، می‌توانید از منوی Tools گزینه Generate Table Of Contents را انتخاب کنید تا فایل toc.ncx را به صورت خودکار بسازید.
مرحله سوم: ایجاد بسته‌بندی
بسته‌بندی یک فایل EPUB شامل فشرده‌سازی فایل‌های محتوا و ساختار به صورت یک فایل ZIP است که پسوند آن را به .epub تغییر می‌دهیم. برای ایجاد بسته‌بندی شما باید از یک نرم‌افزار فشرده‌سازی مانند WinRAR یاZip استفاده کنید که به شما امکان می‌دهند که فایل‌های مربوط به فایل EPUB را در یک پوشه قرار دهید و آن را به صورت ZIP فشرده کنید. سپس باید پسوند فایل ZIP را به .epub تغییر دهید. توجه داشته باشید که فایل mimetype باید اولین فایلی باشد که در فایل ZIP قرار می‌گیرد و باید بدون فشرده‌سازی باشد.
نتیجه‌گیری
در این مقاله با فایل EPUB و ویژگی‌ها و مزایای آن آشنا شدیم. همچنین نحوه‌ی باز کردن، تبدیل این فایل‌ها را در دستگاه‌های مختلف و نیز ساخت آن را آموزش دادیم. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید و جالب بوده باشد. اگر سوالی در مورد فایل EPUB دارید، می‌توانید آن را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.